Dara Calleary (Mayo, Fianna Fail) | Oireachtas source

Gan dul ar ais ar an díospóireacht dheireanach, níl mé ag cur aon mhaslú ar na daoine tofa. Mar gheall gur údarás agus bord de chuid an Stáit é, tá sé thar a bheith tábhachtach go mbeidh an mix sin againn. Bhí go leor díospóireachta againn air sin.

Maidir leis an leasú seo, go hiondúil, ní bhíonn leas-chathaoirleach i gceist ar bhord Rialtais nó ar chomhlachtaí Stáit ar nós an údaráis. Tá muid ag díriú isteach ar an gcathaoirleach mar sin. Tá foráil in Acht um Údarás na Gaeltachta, 1979 maidir le ról an chathaoirligh ina bhfuil sé luaite, mura mbeidh, agus fad nach mbeidh, cathaoirleach an údaráis i láthair nó fad is a bhíonn oifig an chathaoirligh folamh, roghnóidh comhaltaí an údaráis a bheidh i láthair duine dá líon chun a bheith ina chathaoirleach ar an gcruinniú. Tá an socrú seo fós i bhfeidhm agus ní léir go bhfuil gá an cur chuige seo a leasú. Ní bheidh sé ag teacht le dea-chleachtas go mbeidh an bord ag ainmniú cathaoirligh óna mheasc féin. Tá sé i gceist go mbeidh cumhacht ag an Aire an cathaoirleach a ainmniú. Tá scileanna ar leith ag teastáil ón chathaoirleach a bheidh á lorg i rith an phróisis earcaíochta. Ní mór d’iarrthóirí do ról an chathaoirligh fianaise a bheith acu ar thaithí cheannaireachta ag leibhéal sách sinsearach lena n-airítear an cumas cathaoirleachta a dhéanamh ar bhord agus taithí chuí i réimse amháin ar a laghad dóibh seo a leanas: cur chun cinn sa Ghaeilge agus i bpleanáil teanga, forbairt fiontraíochta agus cruthú fostaíochta, forbairt pobail nó cur chun cinn na n-ealaíon, agus rialachas corparáideach. Beidh sé ar chumas an chathaoirligh ról lárnach a chomhlíonadh i dtaca le stocaireacht, ceannaireacht agus rialachas corparáideach na heagraíochta agus caidreamh a chothú le príomhfheidhmeannach na heagraíochta don Rialtas a éascú.

Leis an méid sin san áireamh, ní féidir liom a ghlacadh leis an leasú seo. Beidh mé sásta, áfach, breathnú ar an chéad chéim eile agus cáilíochtaí riachtanacha an chathaoirligh a leagan amach. Tá sé tábhachtach go mbeadh an cathaoirleach agus an t-údarás neamhspleách agus go mbeadh an neamhspleáchas sin ann. Níl aon fhaitíos agam nach mbeidh an neamhspleáchas ann. Ní bheidh aon Aire chun aon duine a chur ar an mbord nó cathaoirleach a phiocadh le haghaidh bord Stáit chun obair an Rialtais a dhéanamh. Tá sé tábhachtach go mbeadh an t-údarás neamhspleách ón Rialtas agus go mbeadh sé in ann teacht amach le cúrsaí a bhaineann leis an nGaeilge agus an Ghaeltacht. Ag an bpointe seo, níl muid ag glacadh leis an leasú seo ach b’fhéidir go mbeidh muid in ann obair a dhéanamh chun cáilíochtaí do ról an chathaoirligh a leagan amach le go mbeidh cosaint ann do neamhspleáchas an chathaoirligh agus neamhspleáchas an údaráis.

See this speech in context