Mr. Séamas Ó Concheanainn:

Gabhaim buíochas leis an Teachta. Tá a fhios aige go bhfuil an Acht nua ag teacht i bhfeidhm ar bhonn céimnithe agus go gcuireann Aire na Gaeltachta na forálacha éagsúla i bhfeidhm. Tabharfaidh mé cúpla sampla anseo.

Go dtí seo, is trí scéim teanga a bheith aontaithe idir Aire na Gaeltachta agus an comhlacht poiblí go mbeadh seirbhísí líne á gcur ar fáil. Tá deireadh le teacht le córas na scéimeanna teanga mar gheall go raibh easpa leanúnachais agus soiléireachta ag baint leis an tseirbhís a bhí le cur ar fáil. Is é córas nua na gcaighdeán teanga a réiteoidh an bhearna maidir le seirbhís ar líne. Thagair mé do roinnt samplaí praiticiúla ar nós MyGovID, seirbhísí bunúsacha a riarann an caidreamh idir an Stát agus an saoránach ó lá go lá. Má scrúdaítear an soláthar atá ar fáil trí Bhéarla ansin i gcomparáid leis an soláthar trí Ghaeilge, tá sé an-deacair an cás a dhéanamh go bhfuil cothrom na Féinne á thabhairt do phobal na Gaeilge. Is í an chaoi a rachfar i ngleic leis sin ná go leagfar síos go mbeidh dualgas ar chomhlachtaí poiblí nó ar aicme de chomhlachtaí poiblí seirbhísí idirghníomhacha ar líne a chur ar fáil ar chomhchaighdeán i nGaeilge agus i mBéarla.

Is seirbhís thar a bheith bunúsach í seirbhís teileafóin. Cé go bhfuil go leor seirbhísí ag bogadh ar líne, leis an tseirbhís a fháil go minic bíonn ar dhuine labhairt le fostaí sa chomhlacht poiblí. Is é an taithí atá ann i gcuid mhaith cásanna faoi láthair, faraor, ná go gcliseann an tseirbhís nuair a bhítear ag brath ar labhairt le fostaí sa chomhlacht poiblí. Arís, is é córas na gcaighdeán teanga nua a leagfaidh síos cén tseirbhís phoiblí a chaithfidh comhlacht poiblí a chur ar fáil agus cén cumas teanga a chaithfidh a bheith ag na baill foirne a bheidh á gcur sin ar fáil.

Is seirbhísí an-bhunúsacha iad seirbhísí deasc-chabhracha freisin. Cheapfainn ag an bpointe seo d'fheidhmiú an reachtaíocht teanga go bhfuil díomá orainn nach bhfuil seirbhísí chomh bunúsach mar sin níos fearr. Tá dúshláin ann maidir leis na caighdeáin teanga agus táim dóchasach go rachaidh na caighdeáin teanga i bhfeidhm ar na bearnaí atá luaite ag an Teachta. Caithfear iad a chur i bhfeidhm taobh istigh d'achar gearr de bhlianta. Táimid tar éis an-bhéim a leagan sa tráchtaireacht atá á dhéanamh againn ar chothrom na Féinne agus ar mhuinín an phobail i seirbhísí Stáit. Thagraíomar go sonrach do straitéisí atá ag foilsithe ag an Stát maidir le muinín an phobail i seirbhísí poiblí go ginearálta, i mBéarla agus i nGaeilge, a chothú. Tá luachanna ansin atá luaite go sonrach ar nós iontaobhais, freagrúlachta agus oscailteachta maidir leis na seirbhísí atá le cur ar fáil. Caithfear na luachanna sin a thabhairt isteach i lár na pleanála do na seirbhísí trí mheán na Gaeilge atá le cur ar fáil agus le feabhsú. Tá sé sin dlite ag an bpobal teanga go mbeadh na bunluachanna a chinntíonn go bhfuil freastal cuí á dhéanamh ar an bpobal i mBéarla nó i nGaeilge comhionann. Tá trácht déanta agam ar an méid go minic.

Tá sé tábhachtach an chúis atá le seirbhísí poiblí a choinneáil i gcuimhne: freastal ar riachtanais comhaimseartha an phobail agus a chinntiú go bhfuil deis ag an bpobal forbairt de réir a gcuid mianta féin. Caithfidh na bunphrionsabal sin a bheith i lár na pleanála san achar gearr amach romhainn.