Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 2 October 2024
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Tuarascáil Bhliantúil 2023 an Choimisinéara Teanga agus Ábhair Ghaolmhara: Plé
1:30 pm
Mr. Séamas Ó Concheanainn:
Ceapaim gur ceist lárnach í sin i gcur i bhfeidhm an phlean náisiúnta. Tá ról agamsa mar Choimisinéir Teanga tráchtaireacht a dhéanamh ar obair an choiste chomhairligh. Tá an plean náisiúnta lárnach ann. Tá ceist an tsoláthair lárnach ann. Tuigeann an Teachta é son ón obair uilig a rinne sé ar an ollscolaíocht Ghaeilge agus tuigim é ó mo ról féin san am atá imithe sular thosaigh mé ag obair le hOifig an Choimisinéara Teanga. Tá deis ag an earnáil tríú leibhéal breathnú ar scála an riachtanais de 20% agus na pleananna gnímh a chur i dtoll a chéile. Chomh maith le iachall a bheith ar ollscoileanna é a dhéanamh, nó riachtanas a bheith ann go ndéanfaidís é, tá deis ag earnáil na hollscolaíochta Gaeilge bheith réamhghníomhach. Ba cheart go mbreathnóidís ar na deiseanna atá ann cur le soláthar as cuimse agus na hacmhainní atá ar fáil do na hinstitiúidí a mhéadú mar sprioc straitéiseach náisiúnta de chuid na hinstitiúide. Táimid ag caint faoin tseirbhís poiblí anseo agus ar sholáthar trí Ghaeilge. Tá an earnáil ollmhór. Tá faoi bhun 400,000 duine ag obair inti. Tá riachtanas 20% d'earcaithe idir 2022 agus 2030 i gceist. Tá an scála dúshlánach ach ceapaim go gcaithfear dualgas a leagadh agus freisin, go dteastaíonn réamhghníomhacht agus uaillmhian le freastal ar an sprioc sin.
Mar a luaigh mé ar ball, is dóigh liom go bhfuil deis stairiúil againn. Is é seo an chéad uair atá plean náisiúnta reachtúil ar leith dírithe ar sholáthar seirbhísí poiblí laistigh den earnáil seo. Tá an-bhéim leagtha agam ar chomhoibriú idir uillinneacha éagsúla an Stáit. Tá a fhios agam gur fhreastail an Teachta ar an gcomhdháil pleanála teanga a bhí i bPáirc an Chrócaigh le cúpla lá anuas. I mo phíosa cainte inné, leag mé béim ar an tábhacht a bhaineann le comhoibriú idir earnáil na pleanála teanga agus feidhmiú na cearta teanga tríd an mbonneagar náisiúnta. Tá airgead mhór infheistithe ag an Stát sa phleanáil teanga ó 2012 ar aghaidh. Feicim go bhféadfaí feabhas a chur ar go leor de na seirbhísí atá ag teastáil agus pacáistiú níos fearr a dhéanamh orthu ionas go mbeadh fáil ag an bpobal teanga orthu ar an láthair. Luaigh mé go sonrach molchampais nó champais ilfhreastail. Níl aon chúis nach mbeadh an cineál oiliúna atá ag teastáil ó oibrithe sa tseirbhís phoiblí ag tarlú sa gcomhthéacs sin ó thaobh campais ilfhreastail agus mar sin de, agus go gcothófaí pobal. Tá an ceart ag an Teachta go bhfuil na blianta tosaigh criticiúil. Tá dualgas ar na hinstitiúidí agus ar an earnáil ardoideachas. Caithfidh na hinstitiúdí a fheiceáil go bhfuil deis-----
No comments