Mr. Séamas Ó Concheanainn:

Ag caint ar na scéimeanna teanga, thagraigh mé go sonrach san aitheasc do na laigí a bhaineann leis na scéimeanna teanga. Is é an dúshlán soiléir atá romhainn don chaighdeánú teanga ná an easpa leanúnachais sna scéimeanna teanga. Bhí comhlachtaí poiblí in ann cúlú ó ghealltanais a bhí acu ó scéim teanga amháin go dtí scéim teanga eile. Is é seo an córas a bheidh ag imeacht anois. Caithfidh na caighdeáin teanga dul i bhfeidhm leis an doiléireacht agus débhríocht atá ag baint leis na gealltanais. Tá mise go láidir den tuairim, agus thagraigh an Seanadóir Kyne do na húdaráis áitiúla ansin a bhfuil ceantair Ghaeltachta ina gceantair, i gcás comhlachtaí poiblí atá ag freastal ar phobal Gaeltachta agus ar líonraí teanga go náisiúnta, is féidir na róil shinsearacha atá riachtanach a aithint trí phróiseas na gcaighdeán teanga le dul i ngleic leis an mbearna mhór a bhí sna scéimeanna teanga. Is riachtanas teanga éigeantach atá i gceist anseo, is é sin, go mbeidh sé riachtanach seachas roghnach. Is é sin an t-aon bhealach ar féidir dul i ngleic leis an doiléireacht a bhaineann le córas na scéimeanna teanga. Tá sé sin le feiceáil againn i raon leathan na ngéarán a bhaineann le córas na scéimeanna teanga.

Rud eile ar leag mé béim air ná go bhfuil muid ag maireachtáil in am na teicneolaíochta ina bhfuil go leor de na seirbhísí atá á chur ar fáil ag bogadh ar líne. Sa soláthar a bhí sa reachtaíocht ann go dtí seo, áfach, ach an oiread leis an gcás ar luaigh an Seanadóir Kyne ó thaobh cheapadh bhall foirne sinsearaí, ní raibh aon dualgas ann maidir le seirbhísí bunúsacha ar líne, ach amháin i gcásanna inar chuir comhlacht poiblí an dualgas sin isteach sa scéim teanga. Tá muid ag feiceáil bearnaí ollmhóra, fiú leis an ardán a luaigh mé níos luaithe, MyGovID. Cé go bhfuil mórchuspóirí ag an Stát bunsheirbhísí ar nós an ceadúnas tiomána, an pas agus an cárta seirbhíse sóisialta a chur ar fáil ar líne, is iad sin na seirbhísí a dhéanann bainistiú ar an gcaidreamh idir an saoránach agus an Stát chuile lá, mura fuil na seirbhísí sin ar fáil ar ardchaighdeán ar líne agus i gcumarsáid labhartha ar an teileafón leis an tseirbhís a bhaint amach, tá sé an-deacair a shamhlú cén chaoi a dtiocfaidh feabhas as cuimse ar sheirbhísí poiblí trí Ghaeilge, gan trácht ar na cearta teanga earnálacha ar thagraigh mé dóibh ar nós cúrsaí oideachais, cúrsaí pleanála agus cúrsaí craoltóireachta, mar shampla.

Is iad na caighdeáin teanga an uirlis a chaithfidh dul i ngleic leis na bearnaí sa soláthar reatha. Tuigim go mbeidh dréachtchaighdeáin á fhoilsiú ag an Aire go luath. D’fhreastail mé ar Chomhdháil Pleanála Teanga i bPáirc an Chrócaigh inné. Thuig mé ón Roinn go bhfuil sí coinsiasach d'aicme na gcomhlachtaí poiblí atá ag cur croísheirbhísí ar fáil don phobal agus go rachfar i ngleic leis na bearnaí sin sna dréachtchaighdeáin tosaigh. Ní féidir réamhbhreithiúnas a thabhairt air. Is é an ról atá an oifig s'againn ná monatóireacht a dhéanamh ar an dlí teanga nuair atá sé tugtha i bhfeidhm. Caithfidh mé a rá, ón fheasacht atá againn ar na géaráin atá ag teacht aníos go seasta, cuireann muid í sin in iúl don Roinn trí na tuarascálacha bliantúla agus trí chumarsáid a bhíonn againn faoi na dúshláin atá muid ag feiceáil amuigh ansin.

Tá réiteach ar na cásanna atá muid tar éis plé. Tá muid ríshoiléir faoi céard iad na gnéithe don phacáiste agus cothromóid a réiteoidh iad. Is gá dualgais shoiléire a bheith ann. Má tá róil shinsearacha ag freastal ar an nGaeltacht, is féidir na róil sin a aithint trí phróiseas na gcaighdeán teanga. Is gné lárnach don chaighdeán teanga é an cumas teanga a chaithfidh a bheith ag sealbhóir an phoist.