Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 8 May 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Pleanáil Teanga Laistigh den Ghaeltacht: Plé

Photo of Marc Ó CathasaighMarc Ó Cathasaigh (Waterford, Green Party) | Oireachtas source

Gabhaim buíochas le gach éinne as ucht na cuir i láthair inniu. Ní pictiúr iontach dóchasach atá leagtha amach ag na hoifigigh pleanála teanga ach is é sin an scéal mar atá sé faoi láthair. Gabhaim buíochas leo as an bhfírinne a leagan os ár comhair amach. Chualathas frása anseo nár chuala mé riamh i nGaeilge, cé gur chuala mé roimhe seo i mBéarla é, agus is é sin "innealtóireacht shóisialta". Tá an cheart ag na finnéithe. Má táimid macánta faoin dúshlán atá romhainn ó thaobh na Gaelainne, táimid ag caint faoi innealtóireacht shóisialta mar tá an brú damanta sin ag teacht ón mBéarla. Tá sé le fáil i ngach áit, agus i ngach áit laistigh den Ghaeltacht freisin. Má táimid dáiríre faoin Gaeilge agus faoi todhchaí na teanga, caithfimid dul i mbun innealtóireacht shóisialta, go háirithe ó thaobh na tithíochta de. Caithfimid a chinntiú go bhfuil na coinníollacha teanga sin ann. Tuigimid go rímhaith i nGaeltacht na nDéise an brú atá ag teacht isteach ó thaobh costas tithíochta sa cheantar.

Tá gnáth-theach sa Rinn ar díol ar Daft.ie ar €500,000 agus níos mó ná sin. Mar sin, caithfimid innealtóireacht shóisialta a dhéanamh má táimid dáiríre faoi seo. Caithfimid na coinníollacha teanga sin a fheiscint chomh luath agus is féidir.

Caithfidh mé an obair atá idir láimhe ag Cabríní de Barra agus Tomás Ó hÓgáin le Comhlucht Forbartha na nDéise, agus an tacaíocht a fhaigheann siad ón gcomhairle contae agus Máire Seó Breathnach ach go háirithe, a mholadh. Cé gur Dáilcheantar Gaeltachta é Port Láirge, is fíorannamh a chloistear Gaeilge sa chomhairle contae. Is fíorannamh a bhíonn daoine ag caint faoi chúrsaí Gaeilge agus cúrsaí Gaeltachta ag cruinnithe sa chathair ar an dtaobh iomlán eile den chontae. Is mór an trua é sin i ndáiríre.

Ba mhaith liom an buille tubaisteach a fuair an ceantar le cúpla seachtaine anuas, nuair a dúnadh an oifig an phoist, a nótáil. Is seirbhís amháin eile é seo sa Ghaeltacht a bhí ar fáil do mhuintir na Gaeltachta trí mheán na Gaeilge agus anois atá caillte. Is mór an trua é sin.

Bhí Tomás Ó hÓgáin agus Stiofán Seoighe ag caint faoin ualach oibre atá le déanamh ag an oifigeach pleanála teanga. Ar an dtaobh eile den scéal, ciallaíonn na coinníollacha fostaíochta atá ann go bhfuil sé an-deacair daoine a mhealladh isteach sa phost. Is áit é sin gur chóir tosú. Táimid ag caint faoi infheistíocht an-bheag má táimid ag caint faoi choinníollacha fostaíochta. Níl an t-uafás daoine ag obair san earnáil seo agus is cinnte gur féidir linn, mar Rialtas, beagáinín níos mó a chur isteach chun daoine a mhealladh. An bhféadfadh siad beagáinín níos mó a rá faoi cé chomh deacair is atá sé daoine a mhealladh isteach ar na coinníollacha fostaíochta atá ar fáil faoi láthair?

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.