Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Mo leithscéal go bhfuil mé deireanach. Tá go leor rudaí ar bun inniu agus iad ar fad ag tarlú ag an am céanna. Tá mé ag breathnú ar rud atá scríofa ag Stiofáin Seoighe sa ráiteas tosaigh. Rud nár tuigeadh nuair a bunaíodh an Stáit, agus b'fhéidir nach dtuigtear anois, ná gur obair mhall, céimneach, fhadtréimhseach atá i gceist. Éinne a cheapann go n-athrófar nósanna teanga thar oíche, tá dul amú orthu.

An rud eile gur cheart dúinn a dhéanamh agus a cheadh spéis agam ann ná tuilleadh iniúchadh a dhéanamh ar an ndaonáireamh faoi céard atá ag tarlú. Níl aon amhras in áiteanna áirid, ag braith ar struchtúr an daonra, abair in áiteanna cosúil le Uíbh Ráthach agus mar sin de, go mbeadh go leor seandaoine le Gaeilge ag fáil bháis. Ní hé go bhfuileadar ag athrú teanga ach tá an bás dá scuabadh de réir a chéile. An cheist atá ann ná cé chomh maith is atá ag éirí linn leis an aos óg. Tá dhá cheist ansin. Cén chaoi gur sealbhóidh siad an Ghaeilge agus go bhfanfaidh siad san áit? Baineann sé sin le tithíocht agus fostaíocht. Má tá daoine meánaosta ann, b'fhéidir go bhfoghlaimeodh siad roinnt bheag Gaeilge ach tá sé deacair, de réir mar a théann tú in aois. Ní athróidh tú béasa teanga. Bheadh sé cuidiúil dá ndéanfaí níos mó anailís proifisiúnta ar an daonáireamh, ceantair ar cheantair, le feiceáil céard atá ag tarlú agus go mór mhór an bhfuil ag éirí linn dul i gcion ar an óige? Tá a fhios agam i nDúiche Sheoigheach go bhfuil daoine a labhraínn Gaeilge ach ní shin a bhí ag a muintir rompu, aisteach go leor, agus tá daoine ar an mbealach eile, is é sin go raibh Gaeilge ag a muintir rompu agus ní sé acu féin. Caithfimid breathnú ar an gceist sin. Tá ceist faoi leith agam ar Stiofán Seoighe as Dúiche Sheoigheach.