Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 10 April 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Fadhb Thithíochta na Gaeltachta: BÁNÚ

Mr. Maiti? de H?l:

Más féidir liom tagairt a dhéanamh do sin, nuair a fhéachaimid ar na figúirí sin de 197 teach ó Bhearna go Carna ar ligean garthréimhseach agus gan ach ceithre cinn ar ligean fadthréimhseach, tá sé ina fhadhb ach tá sé mar thoradh de fadhb níos cuimsithí.

Tá muintir na Gaeltachta ag braith ar earnáil na turasóireachta le haghaidh forbairt eacnamaíochta, agus tuigimid é sin. Caithfidh an t-infreastruchtúr agus an soláthair tithíochta teacht leis, agus chuir muidne an-bhéim ar an soláthair tithíochta. Mar a luaigh mé níos luaithe, srianta is ea rud amháin ach táthar ag iarraidh srianta a chur ar an bhflúirse soláthair, rud nach bhfuil againn anois.

Rinneadh tagairt do na coláistí samhraidh. De réir mar a thuigim, le cúig bliana anuas nó mar sin de, tá sé coláistí ar fud na Gaeltachta i ndiaidh dhúnadh. Cuid mhaith den fhadhb ná cúrsaí lóistín. Ní féidir na mná tí a mhealladh agus caithfidh sé sin bheith mar chuid den cheist. Caithfidh post ag bean an tí atá lárnach i bhfás, i bhforbairt agus i gcaomhnú na teanga a bheith mar chuid den scéal. Feicimid go bhfuil mic léinn tríú leibhéal tar éis dul ag cónaí in Indreabhán sa Spidéal, agus bíonn siadsan ag freastal ar an ollscoil ansin. Caithfidh sé sin a bheith mar chuid de.

Mar a luamar ag an tús, ní bhaineann fadhb na géirchéime tithíochta atá sa tír sé leis an nGaeltacht amháin, agus má táimid le dul i ngleic leis an fhadhb seo, caithfidh sé tarlú ar bhonn náisiúnta. Ciallaíonn sé seo, ar ndóigh, rialacháin ar ligean gearrthéarmach. Má táimid chun earnáil na turasóireachta a fhás agus a fhorbairt, caithfimid bheith ag súil go mbeimid in ann na turasóirí a chur in áit éigin agus na hoibreoirí a chur in áit éigin fosta. Luaigh Adhna go n-oibríonn sí do na seirbhísí sláinte, agus chun go mbeidh pobal inmharthana ann, caithfidh go mbeidh ní amháin tithe ann ach na hoibreoirí a choimeádfaidh an pobal beo, más oibreoirí sláinte iad nó oibreoirí oideachais agus rudaí den tsórt sin. Rinne Tuismitheoirí na Gaeltachta staidéar cúpla blian ó shin agus ní raibh ann ach 26% de na tuismitheoirí ar a chuirtear agallamh orthu a raibh sásta leis an soláthair seirbhíse sláinte a bheith ar fáil trí Ghaeilge.

An páirt atá againn ná nach bhfuilimid ag iarraidh aon duine a choinneáil amach. Táimid ag iarraidh daoine a choimeád isteach, agus le pobal inmharthana agus inbhuanaithe a dhéanamh den Ghaeltacht, caithfimid daoine le Gaeilge a mhealladh isteach sa cheantar fosta.

Is tríd an soláthar tithíochta a tharlóidh sé sin.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.