Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 10 April 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Fadhb Thithíochta na Gaeltachta: BÁNÚ

Photo of Aengus Ó SnodaighAengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tá an cruinniú ar siúl mar ghnáthchruinniú i seomra coiste 4 i dTithe an Oireachtais, cé go bhfuil gné fhíorúil ar Microsoft Teams mar chuid de. Tá ceathrar comhalta i láthair sa seomra coiste nó ar líne: an Teachta Dála Pádraig O'Sullivan, mé féin, an Teachta Dála Aindrias Moynihan agus an Seanadóir Seán Kyne. Is féidir tús a chur leis an gcruinniú dá réir. Beidh seisiún poiblí againn inniu chun breathnú a dhéanamh ar fhadhb na tithíochta sa Ghaeltacht le hionadaithe thar ceann na heagraíochta BÁNÚ. Leanfaidh an cruinniú seo ar aghaidh go dtí 4.30 p.m., más gá. Tá leithscéal faighte againn ón Seanadóir Rónán Mullen agus ón Teachta Dála Marc Ó Cathasaigh. Tá folúntas amháin i mballraíocht an choiste faoi láthair.

Fearaim fáilte roimh chomhaltaí an chomhchoiste, roimh aon Chomhaltaí eile a bheidh nó atá ag freastal ar an gcruinniú agus roimh lucht féachana sheirbhís teilifíse an Oireachtais. Fearaim fáilte ar leith roimh Adhna Ní Bhraonáin, oifigeach caidrimh phoiblí, agus roimh Maitiú de Hál agus Donncha Ó hÉallaithe, baill choiste, mar ionadaithe thar ceann na heagraíochta BÁNÚ. Cuirim ar an taifead go bhfuil na finnéithe ag freastal ar an gcruinniú ó sheomra coiste 4 taobh istigh de phurláin Thithe an Oireachtais.

Sula leanfaidh mé ar aghaidh lenár n-athbhreithniú ar fhadhb thithíochta na Gaeltachta, tá sé de dhualgas orm na rialacha agus na treoracha a leagan faoi bhráid na gcomhaltaí, na mball foirne agus na bhfinnéithe atá ag freastal ar an gcruinniú seo. Meabhraím do chomhaltaí, d'fhinnéithe agus do bhaill foirne a chinntiú go bhfuil a gcuid gutháin shoghluaiste múchta le linn an chruinnithe mar gur féidir leis na gléasanna sin cur isteach ar chóras craolacháin, eagarthóireachta agus fuaime Thithe an Oireachtais. Tá an rogha ag comhaltaí freastal ar an gcruinniú go fisiciúil sa seomra coiste nó go fíorúil ar Microsoft Teams ar an gcoinníoll, i gcás cruinnithe poiblí, gur óna n-oifigí i dTithe an Oireachtais a dhéantar sin. Is riachtanas bunreachtúil é sin.

Má tá comhaltaí ag freastal óna n-oifigí, ba chóir dóibh a bhfíseáin a bheith ar siúl an t-am go léir agus iad féin le feiceáil ar an scáileán. Baineann an coinníoll seo le finnéithe freisin má tá siad ag freastal ar an gcruinniú go fíorúil.

Ba chóir dúinn a chinntiú go mbeidh na micreafóin múchta nuair nach bhfuil daoine ag labhairt. Ba mhaith liom a chur ar aird na bhfinnéithe inniu go bhfuil siad, de bhua Bhunreacht na hÉireann agus reachtaíochta araon, faoi chosaint ag lánphribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste chomh fada agus atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais agus an fhianaise sin á tabhairt acu. Molaim d’fhinnéithe a bheith cúramach agus fianaise á tabhairt acu. Má ordaíonn an comhchoiste dóibh éirí as fianaise a thabhairt i leith ní áirithe, ba chóir go ndéantar amhlaidh láithreach. Ordaítear dóibh gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí atá á bplé ag an gcomhchoiste. Ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuir siad faoi bhráid an choiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinnithe seo. Fiafraítear d’fhinnéithe agus de chomhaltaí araon an cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, daoine ná eintiteas a cháineadh ná líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh ná tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainmneacha ar shlí a bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith leis sin, fiafraítear dóibh gan aon rud a rá a d’fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfadh a ráitis a bheith clúmhillteach do dhuine nó eintiteas aitheanta, ordófar dóibh éirí as an ráiteas láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfeadh siad leis an ordú sin láithreach má eisítear é.

Is féidir linn tús a chur anois le himeachtaí an chruinnithe. Tá an Seanadóir Seán Kyne istigh sa seomra anois. Bhí sé ar an Idirlíon cúpla soicind ó shin agus tá an dá ról á bhfreastal aige.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.