Oireachtas Joint and Select Committees

Friday, 8 March 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Cathair na Gaillimhe, Cathair na Gaeilge: Plé

Ms Br?d N? Chongh?ile:

Maidir le Gaillimh le Gaeilge, le blianta anuas dhíríomar ár gcuid oibre den chuid is mó ar an lucht gnó ó thaobh comharthaíochta, stáiseanóireachta, margaíochta agus go mbeadh an Ghaeilge le cloisteáil. De bharr acmhainní teoranta agus daonna, ní rabhamar in ann, déarfaimid, díriú isteach ar na seirbhísí trí Ghaeilge den chuid is mó. Bhí cúpla rudaí maidir le Gradam Sheosaimh Uí Ógartaigh agus tá go leor réimsí sa ghradam sin a dhéanann freastal ar sheirbhísí, chultúr agus phobal, agus miondíol turasóireachta. Tá na réimsí pobail sin mar chuid den earnáil agus bhíomar ag plé léi ó thaobh daoine a ghríosú in úsáid na teanga de. Tá Gaillimh beo agus feictear dúinne é sin ónár dtaithí a bheith ag obair leo.

Ansin, tá na rudaí eile atá sa chathair. Tá na hinstitiúidí tríú leibhéal i nGaillimh ag freastal ar go leor Gaeltachtaí. Tá Fíbín, An Taibhdhearc, Conradh na Gaeilge agus an ceol traidisiúnta an-láidir sa chathair. Táimid in aice le ceann de na Gaeltachtaí is mó sa tír. Tá TG4, Roinn na Gaeltachta agus táimid an-ádhúil thar aon áit eile sa domhan - rachainn chomh fada chun é sin a rá - ó thaobh cúrsaí teanga de agus is cinnte go bhfuil níos mó deiseanna le tapú chun é sin a tharraingt le chéile níos mó. Táimid tosaithe leis an bplean teanga. Beidh an obair i gceist leis gurb éigean a chinntiú go bhfuil spotsolas anois ar na seirbhísí trí Ghaeilge sa chathair, ag déanamh freastal ar na Gaeilgeoirí atá sa chathair, nó ar éinne ar mian leo a dteanga a úsáid. Tá go leor de na bearta á gcur i bhfeidhm.

Ní hamháin go bhfuil bearta luaite le Gaillimh le Gaeilge ach tá bearta luaite le go leor daoine atá thart ar an mbord anseo. Tá siad ag cur iad sin i bhfeidhm. Níl aon anam níos fearr i nGaillimh ná mar atá sé faoi láthair ó thaobh cúrsaí teanga de. Mar a bhí á rá ag Darach Ó Tuairisg, tá sé tábhachtach go dtapaímid an deis sin agus go leanfaimid ar aghaidh ag forbairt agus ag fás.

Tá sé tábhachtach chomh maith go n-aithníonn an Rialtas, Roinn na Gaeltachta agus na húdaráis, a bhfuil pócaí doimhne acu, go bhfuil féidearthachtaí anseo agus go bhfuil gá leis an maoiniú seo chun tacú linn. Bhí Gaillimh le Gaeilge le blianta anuas ag brath ar dhea-thoil agus táimid fós, go pointe áirithe, ag brath air sin. Ach ní féidir a bheith ag brath air sin i gcónaí. Tá sé tábhachtach dúinne nuair a bhímid ag plé leis an lucht gnó agus leis an bpobal i gcoitinne go bhfeicfidh siadsan go bhfuil na cinntí seo ag teacht ón údarás, ó na daoine atá i láthair anseo - na Teachtaí Dála agus na Seanadóirí - agus ón Rialtas. Nuair a fheictear iadsan ag cur an infheistíochta chun cinn agus go bhfuil siad ag tógáil an Ghaeilge dáiríre mar theanga, tá níos mó seans ag muidne dul i bhfeidhm ar an bpobal.

Uaireanta, bheadh daoine ag rá "why would we bother, sure they don't bother".

Ní hé sin an rud atá ag tarlú faoi láthair, buíochas le Dia agus le cúnamh Dé, tá súil agam go leanfaidh sé sin ar aghaidh.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.