Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 21 February 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Úsáid agus Infheictheacht na Gaeilge ar na Meáin Chraolta: Plé

Photo of Aengus Ó SnodaighAengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Fearaim fáilte roimh John Purcell, cathaoirleach; Michael Brett, bainisteoir oibríochtaí; agus Kayte O'Malley, ionadaí thar ceann ghrúpa stiúrtha na Gaeilge, atá anseo mar ionadaithe thar cheann Chraoltóirí Neamhspleácha na hÉireann; roimh Chillian Breatnach, bainisteoir agus ionadaí thar cheann Raidió Fáilte; agus roimh Mhuiris Ó Fiannachta, bainisteoir; an Dr. Caoimhe Nic Lochlainn, ball de bhord stiúrtha; agus Conchúr Ó Faoláin, clár reachtaire, atá anseo thar cheann Raidió na Life.

Tá na finnéithe ag freastal ar an chruinniú seo ó sheomra coiste a 4 seachas Cillian Breatnach, atá ag freastal ar an chruinniú ó chian lasmuigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Caithfidh mé roinnt rialacha a léamh sular féidir linn díriú isteach ar ábhar an lae inniu, is é sin úsáid agus infheictheacht na Gaeilge ar na meáin chraolta. Tá sé de dhualgas orm na rialacha agus na treoracha seo a leanas a léamh. Ní gá do na finnéithe aon rud a dhéanamh go dtí go mbeidh mé críochnaithe leis an chaint seo.

Meabhraím do comhaltaí, d'fhinnéithe agus do bhaill foirne a chinntiú go bhfuil a ngutháin soghluaiste múchta le linn an chruinnithe mar is féidir leis na gléasanna sin cur as do chóras craolacháin, eagarthóireachta agus fuaime Thithe an Oireachtas. Tá an rogha ag comhaltaí freastal ar an chruinniú go fisiciúil sa seomra coiste nó go fíorúil ar Microsoft Teams ar an choinníoll, i gcás cruinnithe phoiblí, gur óna n-oifigí i dTithe an Oireachtais a dhéantar sin. Is riachtanas bunreachtúil é sin. Nuair atá comhaltaí ag freastal óna n-oifigí, ba chóir go mbeadh a bhfíseáin ar siúl an t-am go léir agus iad ag labhairt agus go mbeadh siad le feiceáil ar an scáileán. Chomh maith leis sin, ba chóir dóibh déanamh cinnte de go bhfuil a micreafóin múchta nuair nach bhfuil siad ag caint.

Cuirim ar aird na bhfinnéithe inniu go bhfuil siad, de bhua Bhunreacht na hÉireann agus reachtaíochta araon, faoi chosaint ag lánphribhléid maidir leis an fhianaise a thugann siad don comhchoiste chomh fada is atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais agus an fhianaise á thabhairt acu. Is fíric é nach féidir le finnéithe brath ar an chosaint agus fianaise á thabhairt acu taobh amuigh de phurláin Thithe an Oireachtas. Molaim d'fhinnéithe a bheith cúramach agus iad ag tabhairt fianaise, agus má ordaíonn an chomhchoiste dóibh éirí as an fhianaise i leith ní áirithe, ba chóir go ndéanfar amhlaidh láithreach. Ordaítear d'fhinnéithe gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí atá á bplé ag an chomhchoiste. Ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuireann siad faoi bhráid an chomhchoiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinnithe seo.

Fiafraítear d'fhinnéithe agus do chomhaltaí araon cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, duine nó eintiteas a cháineadh ná líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh ná tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm, nó ina n-ainmneacha nó ar shlí ar bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith leis sin, fiafraítear dóibh gan aon rud a rá a d'fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfadh ráitis a bheith clúmhillteach do dhuine nó eintiteas aitheanta, ordófar do finnéithe éirí as an ráiteas láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfidh siad leis an ordú láithreach.

Aontaíonn muid leis sin ar fad. Is iad sin na treoracha agus tá siad ráite anois.

Casfaidh muid ar ábhar an lae inniu. Is é seo an dara seisiún ag déileáil le húsáid agus infheictheacht na Gaeilge ar na meáin chraolta. Bhí TG4 agus RTÉ os comhair an choiste roimhe seo. Anois, iarraim ar Kayte O'Malley a ráiteas tosaigh a dhéanamh thar cheann Chraoltóirí Neamhspleácha na hÉireann. An bhfuil John Purcell ag caint in ionad?

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.