Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 21 February 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Úsáid agus Infheictheacht na Gaeilge ar na Meáin Chraolta: Plé

Photo of Aengus Ó SnodaighAengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Is gnáthchruinniú i seomra coiste 4 i dTithe an Oireachtais é seo, cé go bhfuil gné fhíorúil ar Microsoft Teams ag baint leis. Tá ceithre chomhalta i láthair sa seomra coiste nó ar líne, Teachta Dála agus Seanadóir san áireamh. Tá an Teachta Marc Ó Cathasaigh agus na Seanadóirí Lorraine Clifford-Lee agus Seán Kyne ar líne so is féidir tús a chur leis an gcruinniú. Beidh dhá sheisiún againn inniu chun breathnú ar úsáid agus infheictheacht na Gaeilge ar na meáin chraolta. Tá finnéithe inár gcuideachta don chéad seisiún thar ceann Raidió Teilifís Éireann agus Teilifís na Gaeilge, TG4. Leanfaimid ar aghaidh go dtí 3 p.m., más gá. Cuirfear tús leis an dara seisiún ar 3.10 p.m., nuair a dhéanfaidh an coiste breathnú ar an ábhar céanna le finnéithe thar ceann Chraoltóirí Neamhspleácha na hÉireann, Raidió Fáilte agus Raidió na Life. Leanfaidh an seisiún sin ar aghaidh go dtí 4.30 p.m., más gá. Níl aon leithscéal faighte againn. Mar sin, is féidir dul ar aghaidh.

Fearaim fáilte roimh chomhaltaí an chomhchoiste, roimh aon chomhaltaí eile atá ag freastal ar an gcruinniú agus roimh ár lucht féachana ar sheirbhís teilifíse an Oireachtais. Fearaim fáilte ar leith roimh na hionadaithe thar ceann RTÉ: príomhfheidhmeannach Raidió Teilifís Éireann, Kevin Bakhurst; príomh-eagarthóir "Nuacht RTÉ" agus "Nuacht TG4", Joe Reddington; ceannaire RTÉ Raidió na Gaeltachta, Gearóid Mac Donncha; agus grúpcheannasaí Gaeilge RTÉ, Niamh Ní Churnáin. Linn chomh maith, tá ionadaithe thar ceann TG4: an t-ardstiúrthóir, Alan Esslemont; stiúrthóir airgeadais agus riaracháin, Nóra Máire Uí Mhocháin; agus ceannaire nuachta agus cúrsaí reatha, Deirdre Ní Choistín. Cuirim ar an taifead go bhfuil na finnéithe uilig ag freastal ar an gcruinniú ó sheomra coiste 4 laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais.

Sula leanfaidh mé ar aghaidh, caithfidh mé na dualgais, rialacha agus treoracha a chur faoi bhráid na gcomhaltaí, na ball foirne agus na bhfinnéithe atá ag freastal ar an gcruinniú seo. Meabhraím do chomhaltaí, d'fhinnéithe agus do bhaill foirne a chinntiú go bhfuil a gcuid gutháin shoghluaiste múchta le linn an chruinnithe mar gur féidir leis na gléasanna sin cur as do chóras craolacháin, eagarthóireachta agus fuaime Thithe an Oireachtais. Tá an rogha ag comhaltaí freastal ar an gcruinniú go fisiciúil sa seomra coiste nó go fíorúil ar Microsoft Teams ar an gcoinníoll, i gcás cruinnithe poiblí, gur óna n-oifigí i dTithe an Oireachtais a dhéantar sin. Is riachtanas bunreachtúil é sin. Nuair atá comhaltaí ag freastal óna n-oifigí, ba chóir go mbeadh a bhfíseáin ar siúl an t-am go léir atá siad ag labhairt agus iad féin le feiceáil ar an scáileán. Ba chóir do chomhaltaí a bheith cúramach go mbeidh an micreafón ar siúl agus iad ag labhairt agus é múchta nuair nach bhfuil.

Cuirim ar aird na bhfinnéithe inniu go bhfuil siad, de bhua Bunreacht na hÉireann agus reachtaíocht araon, faoi chosaint ag lánphribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste chomh fada is atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais agus an fhianaise sin á tabhairt acu. Is fíric é nach féidir le finnéithe brath ar an gcosaint sin agus fianaise á tabhairt acu ó thaobh amuigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Molaim d’fhinnéithe a bheith cúramach agus fianaise á tabhairt acu. Má ordaíonn an comhchoiste dóibh éirí as fianaise a thabhairt i leith ní áirithe, ba chóir go ndéantar amhlaidh láithreach. Ordaítear dóibh gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí atá á bplé ag an gcomhchoiste. Ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuir siad faoi bhráid an chomhchoiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinnithe.

Fiafraítear d’fhinnéithe agus de chomhaltaí araon cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, duine nó eintiteas a cháineadh ná líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh ná tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainmneacha nó ar shlí a bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith leis sin, fiafraítear dóibh gan aon rud a rá a d’fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfadh ráitis a bheith clúmhillteach do dhuine nó eintiteas aitheanta, ordófar dóibh éirí as an ráiteas sin láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfidh siad leis an ordú sin láithreach. Aontaímid leis na rialacha sin. Tosóimid leis an gcruinniú i gceart.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.