Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 7 February 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

 

Mr. R?n?n ? Domhnaill:

Tógfaidh mé an dara cheist ar dtús faoi na meáin shóisialta go ginearálta agus sábháilteacht ar líne. Ceann de na príomhchúiseanna ar bhunaíodh Coimisiún na Meán ná gur theastaigh uaidh an tír go mbeadh muid níos lárnaí sa troid atá ar siúl in aghaidh eolas ar líne atá bréagach. Tá an dá rud ann, tá eolas atá bréagach agus tá eolas atá míchruinn. D'fhéadfadh sé sin tarlúint d'aon ghnó nó a mhalairt. Tá sé leagtha amach go soiléir sa réimse oibre atá ós ár gcomhair mar choimisiún gur ábhar é seo go gcaithfear dul i ngleic leis. Mar gheall go bhfuil go leor de na hardáin seo agus na comhlachtaí seo bunaithe in Éirinn, tá ról faoi leith ag an tír seo i rialú na hearnála sin. Tá athruithe móra ag teacht. Tá dhá rud go mba chór dom a luath.

An chéad rud ná go bhfuil comhairliúcháin thart anois le haghaidh cód sábháilteachta ar líne a thabhairt isteach, agus leagfaidh an cód sin dualgas daingean ar na hárdáin seo faoin méid a chaithfidh siad a dhéanamh le dul i ngleic leis an gceist seo, mar shampla, go mbeadh sé níos éasca d'úsáideoirí dul i dteagmháil leis na comhalachtaí seo ná mar atá sé faoi láthair, go mbeadh sé soiléir ar an suíomh cén chaoi gur féidir leo sin a dhéanamh, go mbeadh polasaithe cinnte acu le dul i ngleic le cyberbullaíocht, agus go rachfar i ngleic leis an mbrú a chuireann na halgorithms seo ar dhaoine. An smaoineamh atá taobh thiar de sin ná go leagfaí níos mó dualgas ar na h-ardáin agus na comhlachtaí seo iad féin ná mar atá orthu faoi láthair, agus go bhfuil deireadh ag teacht le ré na féinrialálú. Is léir go dteastaíonn rialathóir chun an obair seo a dhéanamh chomh maith. Mar sin féin, ní féidir le haon rialathóir chuile ghné agus chuile rud atá míchruinn agus mícheart a rialú astú féin. Is chuige sin a bhfuilimid ag leagadh an dualgas ar na comhlachtaí. Tá na freagraí tagtha ar ais ón bpróiséas comhairliúcháin sin, bhí 1,300 freagra againn, agus caithfear iad sin a bhreithniú anois. Rachfar ar aghaidh leis an gcód a dhréachtú sna míonna beaga atá amach romhainn.

An dara cuid dó sin ag leibhéil Eorpach, ná go bhfuil an tAcht um Sheirbhísí Dhigiteacha le teacht i bhfeidhm ina iomláine in Éirinn i gceann seachtain go leath. Arís, tá Coimisiún na Meáin chun tosaigh leis seo ós rud é go bhfuil na heagraíochtaí seo bunaithe in Éirinn, agus ar bhonn tras-Eorpach arís tá rialacha daingne do na comhlachtaí seo. An áit a thagann Coimisiún na Meán isteach arís ná chun monatóireacht a dhéanamh air seo. Is féidir linn pionóis a ghearradh chomh maith má thagann sé chuige sin. Is féidir suas le 10% in áiteanna de theacht isteach ioncam bhliantiúil iomlán na n-eagraíochta a ghearradh orthu mar fhianáil más gá nó €20 milliúin, pé acu is airde. Sin cuid den obair atá ar siúl sa réimse sin. Níl aon amhras orainn ach gur obair mhór atá ansin, go dtógfaidh sé am a leithéid a chur i gcrích, ach táimid ag obair air. Tá ionad teagmhála le n-oscailt againn seachtain ón Luan mar chuid den obair seo ionas go mbeidh daoine agus eagraíochtaí ábalta labhairt le Coimisiún na Meán faoi na deacrachtaí a fheiceann siad.

Ó thaobh na meáin shóisialta iad féin agus ceist na Gaeilge de, is dóigh liom go bhfuil siad fite fuaite ar bhealach le ceist na Gaeilge sna meáin ina iomláine. Sílim go bhfuilimid ag teacht chun deiridh ar bhealach leis an gcaint ar na meáin tradisiúnta agus na meáin neamh-thradisiúnta agus go gcaithfí féachaint ar an gceist ina iomláine, mar shampla, físeáin a bheith á uaslódáil ar na hárdáin éagsúla. Tá sé tábhachtach go mbeadh ábhar i nGaeilge ar fáil do dhaoine, agus mar chuid den obair sin tá scéimeanna maoinaithe éagsúla againn chun cur leis an méid ábhar Gaeilge atá ar fáil agus é a mhéadú.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.