Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Beidh a fhios ag an Aire agus sceithfear i ngach áit é an lá roimhe. Tá an córas publicjobs.ie ann le fada so ba cheart go mbeadh duine in ann cnaipe a bhrú agus an t-eolas sin a fháil. Tá fadhb bhunúsach ann. Tá gaol de mo chuid tar éis post a fháil sa státseirbhís. Bhí sé sé mhí ag suí ar a thóin ag fanacht ar earcú, in ainneoin go raibh sé ar phainéal Gaeilge chomh maith. Ní raibh aon phoist ann agus sa deireadh fuair sé post Béarla. Nuair a tháinig na Ranna difriúla os ár gcomhair anseo thar na blianta, dúirt siad nach raibh daoine sásta cur isteach ar phoist. Tá rud bunúsach ann. Sin atá i gceist againn, dar ndóigh. Sin an fáth go ndearna muid an tacaíocht ó thaobh an Achta de.

Tá muid ar fad ag tnúth leis an bplean náisiúnta. B'fhéidir go bhfreagrófar an cheist a chuireann mé i gcónaí. Cad go díreach é an caighdeán? Cad a bheidh ann? Ní bheidh a fhios againn go dtí go mbeidh an staid ina bhfuilimid faoi láthair luaite sa taighde agus ansin beidh a fhios againn cá bhfuil muid ag iarraidh dul. Bhí ceist ag an Teachta Connolly ansin. Do roinnt de na poist seo, ach go háirithe post cosúil leis an bpost a luaigh sí i gcathair na Gaillimhe, ba chóir go mbeadh sé luaite ar a laghad go mbeadh Gaeilge ina buntáiste do phost mar sin agus go mbeadh bonus points nó rud éigin ag dul do dhuine atá ag dul ar agallamh dó sin. Ní gá go mbeadh sé mar an príomhrud mar tá poist ann ina bhfuil cáilíochtaí ar leith ag teastáil ach do cheantar agus cathair dhátheangach, is drochrud é nach bhfuil sé luaite in aon chor. Ní sin an t-aon phost. In áit ina bhfuil an Ghaeilge de dhíth, go dtí go sroichimid an chéim ina a bhfuil na caighdeáin leagtha síos, ba chóir go mbeadh rud chomh simplí leis sin ann ar a laghad.

Feicim go bhfuil ionadaí ón Roinn Oideachais ag freastal ar na cruinnithe. Níl a fhios agam cén leibhéal ag a bhfuil an t-ionadaí sin. I slí amháin is cuma cén leibhéal má tá siad ag déanamh an jab. Agus muid ag déileáil leis an mBille nuair a bhí sé os ár gcomhair agus gach rud ó shin, feicim go bhfuil fadhb bhunúsach ann. Luadh na múinteoirí. Tá fadhb bhunúsach ann mar muna dtéann daoine óga chuig Gaelscoileanna, Gaelcholáistí nó fiú i sruthanna nó pé bealach ag leibhéal i bhfad Éireann níos airde ná mar atá ag tarlú anois, ní shroichfimid an céatadán atá leagtha síos chomh héasca agus a shíleann daoine. Seo jab dúinne mar pholaiteoirí mar caithfidh na finnéithe déileáil le pé Aire atá ann. Is cinnte de go bhfuil Aire ann - nó Airí mar tá ardoideachas i gceist chomh maith - atá sásta an ghéarchéim a thuiscint agus na cinntí a dhéanamh dá réir. Má tá gá le breis múinteoirí caithfimid an infheistíocht a dhéanamh, ní hamháin don bhliain tar éis na hardteistiméireachta ach ar an mbealach suas go dtí sin sa chaoi go dtuigeann daoine go bhfuil poist ann, agus go háirithe dóibh siúd atá sásta tabhairt faoin nGaeilge. Más gá liúntais nó tacaíocht bhreise a chur ar fáil chun go sroichfimid na leibhéil Ghaeilge atá de dhíth sa chóras oideachais go hiomlán, measaim gur gá don Stát an tosaíocht sin a thabhairt, más tosaíocht maoinithe, airgid nó pé bealach atá i gceist, agus gur gá dúinn é sin a dhéanamh.

Sin mo rant. Measaim gur an rud céanna atá le rá ag a lán daoine. Tá daoine ag fanacht air seo ar bís. Tá sé go maith. Cloisim go bhfuil céimeanna á nglacadh roimh ré agus nach bhfuil na finnéithe ag fanacht agus go bhfuil na cinntí á nglacadh.

B'fhéidir go gcinnteoidh an deis a fuair na finnéithe inniu go dtuigfidh pobal na Gaeilge go bhfuil sé sin ag tarlú agus go gcabhróidh sé sin. Tá i bhfad Éireann níos mó ag teastáil áfach, agus ag teastáil i bhfad níos tapúla. Tá ceist amháin eile agam. Tá dhá fhochoiste bunaithe. Ceann amháin do public jobs agus ceann eile a dúirt na finnéithe a bhain le poist teicniúla. An síleann an Dr. Mac Cormaic gur chóir go mbeadh ceann bunaithe ar an oideachas, toisc é a bheith chomh tábhachtach ag chuile leibhéil? Luaigh sé chomh maith go raibh roadshow nó a leithéid ag Conradh na Gaeilge a bhí ag dul amach chuig na scoileanna agus ag moladh do dhaoine dul isteach sa chóras poiblí. Is cuimhin liom é seo a mholadh do Choimisinéir an Gharda Síochána, Drew Harris, agus ag iarraidh air ar smaoinigh siad riamh ar dul isteach sna Gaelcholáistí. Níl siad tar éis smaoineamh air seo. Is bealach é chun daoine sna meánscoileanna a mhealladh i dtreo poist Ghaeilge amach anseo.