Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 17 May 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Ceannteidil an Bhille um Údarás na Gaeltachta (Leasú), 2022: Grinnscrúdú Réamhreachtach (Atógáil)

Ms Anna N? Ghallachair:

I dtaca leis an gceist dheireanach a chur an Teachta faoi chúrsaí tithíochta, d’aontóinn 100% leis an méid a deir Mícheál Ó hÉanaigh. Tá daoine ann nach acmhainn dóibh tithe a cheannach ina gceantair féin. Sa bhliain dheireanach a raibh mise ar an mbord fuair muid toscaireachtaí ó dhá cheantar Gaeltachta, ar a laghad, faoi chúrsaí tithíochta. I gceann amháin acu bhí tithe á ndíol mar thithe saoire agus tithe samhraidh ar airgead nach dtig le muintir an cheantair caitheamh ar theach, nach acmhainn do mhuintir na háite. Caithfidh dream éigin dul i ngleic leis an deacracht sin. Is cinnte go raibh tuiscint mhaith ag an údarás ar na deacrachtaí agus na dúshláin a bhí ansin agus an tionchar a bhí acu sin ar ghnéithe eile den saol sa Ghaeltacht.

Maidir le chomh mór agus ba chóir an bord a bheith, dúirt go leor de na comhaltaí a bhí ar an seanbhord go raibh bord de 12 go maith, gur éirigh linn níos mó oibre a dhéanamh amanna agus go raibh muid níos éifeachtaí in amanna. Ar an lámh eile, ní raibh sé ionadaíoch go hiomlán maidir leis na Gaeltachtaí beaga. Domsa, an méid is fearr ná an bord is lú a thig leat a chur le chéile atá chomh hionadaíoch agus is féidir. Tá cothromaíocht le haimsiú idir an ionadaíocht agus an méid. Níl a fhios agam an bhfuil uimhir nó figiúir idéalaíoch ach luadh thart ar 12 sa mhéid atá léite agamsa.

Maidir leis na whips agus vótaí, ní cuimhin liomsa go raibh vóta againn riamh sna deich mbliana a chaith mise mar chathaoirleach ar bhord an údaráis. Caithfidh mé a rá fosta nár léir dom riamh gur tháinig polaitíocht i dtaca le páirtithe aníos agus muid ag plé ceisteanna. Bhí duine amháin a dúirt liom sula ndeachaigh mé ar an mbord, sular thosaigh an chéad chruinniú agam, gur mar sin a bheadh sé agus bhí an ceart aige. Seo duine a raibh taithí aige ar an mbord. Níor léir domsa cén comhalta a bhain le páirtí, caidé an páirtí nó ar bhain siad le páirtí ar bith ón bplé agus ón ionchur a bhí acu san obair.

Maidir le haiseolas, tá sé sin tábhachtach ach tagann sé ar ais ag an gceist a bhí agam: an é comhairle contae a bheidh san údarás nó bord Stáit? Tá go leor den phlé a bhaineann le cúrsaí tráchtála íogair agus faoi rún agus ní féidir é a roinnt leis an bpobal. Bíonn go leor figiúirí maidir le cuntais, comhlachtaí agus a leithéid i gceist. Tá an t-eolas sin le fáil againne agus le feiceáil againne ach is eolas é nach féidir a roinnt leis an bpobal i gcoitinne. Ar an dóigh sin, b’fhéidir go dtiocfaidh muid ar ais ag ceist na gcomhairlí contae arís. B’fhéidir go bhféadfaí struchtúr difriúil a bheith ann, go mbeadh coiste eile taobh istigh den eagraíocht a phléadh cuid de na ceisteanna sin i dtaca le cúrsaí atá faoi rún nó cúrsaí atá íogair ó thaobh tráchtála de agus go mbeadh ról difriúil ag an mbord san eagraíocht úr sin. Tuigfidh an Teachta go bhfuil deacracht ansin.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.