Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 17 May 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Ceannteidil an Bhille um Údarás na Gaeltachta (Leasú), 2022: Grinnscrúdú Réamhreachtach (Atógáil)

Photo of Aindrias MoynihanAindrias Moynihan (Cork North West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Cuirim fáilte roimh na finnéithe. Bhí an-suim agam sa mhéid a bhí le rá acu. Tá go leor ceisteanna agam. Triailfidh mé le díriú isteach ar chúpla ábhar faoi leith. Luadh ar dtús an tslí go mbeadh ionadaíocht ag na Gaeltachtaí go léir sa Bhille seo. Aontaím go bhfuil sé sin an-tábhachtach, seachas an córas a bhí ann cheana féin. Tá mé ag smaoineamh ar Oileán Chléire atá scartha amach ó cheantar Mhúscraí agus na hoileánaigh eile atá scartha amach ón mórthír chomh maith. An dóigh leis na finnéithe go bhfuil slí ann chun ionadaíocht a chinntiú? Conas a dhéanfaí láimhseáil ar na hoileáin chun a chinntiú go bhfuil an ionadaíocht oiriúnach ar fáil dóibh? An féidir an líon daoine ar an mbord a mhéadú? Cé chomh mór nó beag agus ar chóir dó a bheith? Luaigh Anna Ní Ghallachair gur bhraith sí gur chóir go mbeadh beirt as Ciarraí. Tuigim é sin. Thug sí dea-shampla maidir le Dún na nGall chomh maith. Cé chomh mór nó beag agus a bhféadfaí dul leis an mbord chun gur féidir é a láimhseáil? An mbeadh an bord rómhór ar fad tar éis 20 nó 30 duine? Cén saghas teorainn a chuirfí ann? Conas a chinnteofaí go mbeadh na hoileánaigh agus na pobail uile compordach leis an ionadaíocht?

Tá daoine den tuairim go bhfuil whips agus vótáil agus a leithéid de rud bainteach le bord an údaráis. Chaith mé tréimhse bliana ar an mbord. Ní dóigh liom go raibh vóta caite riamh le linn na tréimhse sin. Ní ghlacaim leis an tuairim seo mar gheall ar na whips. An féidir a rá cé chomh minic agus a bheadh vóta á chaitheamh i gcruinnithe bhord an údaráis? An bhféadfaí tuairim a thabhairt air sin?

Go minic, nuair a bhíodh na hionadaithe tofa, bhí aiseolas nó níos mó plé idir pobal agus na hionadaithe agus ceangal níos láidre leis an mbord. Tuigim go mbíodh na meáin ann cheana. Tuigim go mbíonn eolas á phlé ag na cruinnithe - mar gheall ar chomhlachtaí éagsúla, mar shampla - agus go mbeadh deacrachtaí ann dá mba rud é go scaoilfí é. Conas a dhéanfaí láimhseáil air sin nó conas a mholfaí é a láimhseáil, agus muid ag iarraidh a chinntiú go bhfuil a fhios ag pobal na háite cad atá ar siúl? Cé mhéad de na meáin a cheart dóibh bheith in ann freastal ar na cruinnithe agus mar sin de?

Aontaím go láidir leis an méid a bhí le rá ag Micheál Ó hÉanaigh faoi thithíocht. Tá sí fíorthábhachtach. Caithfidh tithíocht a bheith ann i gcomhair pobail na Gaeltachta. Ní bhaineann tithíocht leis an údarás. Ar chóir é sin a athrú agus a shíneadh amach ionas go mbeadh an t-údarás in ann páirt a ghlacadh ansin? Luaigh Micheál Ó hÉanaigh na tithe folmha. An bhfuil tuairim faoi leith aige mar gheall ar conas a dhéanfaí é sin a láimhseáil?

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.