Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 10 May 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Ceannteidil an Bhille um Údarás na Gaeltachta (Leasú), 2022: Grinnscrúdú Réamhreachtach (Atógáil)

Ms Sorcha N? Ch?illeachair:

Tá a fhios agam ach sa chaint atá ar bun againn, bheadh an tuairimíocht sin ann. Tá a gcúiseanna féin ag gach aon duine agus déanann gach aon duine an cinneadh atá ceart dóibh féin.

Maidir leis an gcumhacht a bhaineann le cúrsaí pleanála agus mar sin, aontaím leis an Teachta. Sin an chúis gur luaigh mé go mbeadh Údarás na Gaeltachta mar shaghas comhairle contae ar an nGaeltacht ach rachainn níos faide ná sin. D’fhiafraigh an Teachta faoin mianliosta a bheadh agam ó thaobh cumhachta de. Luaigh sé cúram leanaí agus luaigh mé féin cúrsaí oideachais agus mar atá sé i dtíortha eile. Ba chóir go mbeadh an t-oideachas sin rialaithe go háitiúil agus go mbeadh coiste nó údarás oideachais againn agus go mbeadh sé sin ar fad fite fuaite lena chéile. Tá sé an-deacair ár gcearta a bhaint amach. Fiú laistigh den chóras Gaeilge tá sé deacair ár gcearta a bhaint amach ó thaobh cúrsaí Gaeltachta de. Mar sin, bheadh gach aon rud i gceist ansin: an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta; an Roinn Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Lánpháirtíochta agus Óige; an Roinn Oideachais agus mar sin de. Tá a fhios agam gur mianliosta an-fairsing agus an-toirtiúil é sin ach sin mar a cheart dó a bheith agus sin mar a theastaíonn uaidh a bheith. Bheadh sé sin ar fad laistigh de chomhairle Gaeltachta, b’fhéidir.

D’fhiafraigh an Teachta faoi chothromas agus cúrsaí ban agus mar sin de.

B’fhéidir nach raibh an Teachta istigh nuair a luaigh mé na bardaí agus an córas sin. Is maith liom an córas limistéar pleanála teanga. Tá sé i bhfad níos fearr ná na district electoral divisions, DEDs, agus mar sin. Tá a fhios ag an Teachta go bhfuil siad laistigh den Ghaeltacht. Dhéanfaí córas bardasach nó córas bardaí nó pé teidil atá air agus cuirfí cúpla limistéar pleanála teanga le chéile. Bheadh daoine tofa do na limistéir phleanála teanga sin agus bheadh níos mó airde nó ionadaíochta ag na bardais nó limistéir phleanála teanga sin a bhfuil líon ard cainteoirí laethúla Gaeilge iontu. Chinnteodh sé sin go mbeadh ionadaíocht chothrom i gceist sna limistéir sin, i gcomparáid le limistéir eile a bhfuil ráta an-íseal ann ach go mb’fhéidir go mbeadh cúinsí polaitíochta agus go bhfaighidís níos mó vótaí cosúil le himeall chathair na Gaillimhe, atá luaite ag an Teachta cheana, agus mar sin.

Tá a fhios agam go bhfuil sé seo molta chomh maith ar maidin ag Sinn Féin go mbeadh líon na gcomhaltaí le méadú sa chás sin. B’fhéidir nach drochrud é sin ach ba cheart nach mbeadh sé ró-ard.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.