Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tá roinnt ceisteanna agam agus roinnt acu atá praiticiúil. Bhí an díospóireacht inniu an-spéisiúil. D’ardaigh an Teachta Moynihan ceist níos luaithe a bhí dírithe ar na comhairleoirí contae agus a leithéid agus nár chóir go mbeadh siad san iomaíocht nó nach féidir leo an dá thrá a fhreastal. Cén stádas a shíleann na finnéithe ar chóir a mbeadh ag baill an bhoird? Is bord Stáit é faoi láthair ach i slí amháin is cineál boird iomlán difriúil é. Má táthar ag caint faoi chumhachtaí breise agus cur chuige breise, glacaim leis go bhfuil na finnéithe ag iarraidh go mbeadh baill an bhoird níos gníomhaí ná gnáthbhaill ar bhoird Stáit. An é go bhfuilimid ag smaoineamh ar dhaoine a bheith ar chomhchéim ó thaobh íocaíochtaí nó a leithéid? Tá an méid sin i gceist ag an Rialtas faoi láthair sa dréacht-Bhille. Má táimid ag tabhairt ualach breise do chomhaltaí boird atá tofa nó roghnaithe ag an Aire áfach, is cóir go mbeadh liúntais bhreise ann agus go mbeifí ag tnúth lena bhfad Éireann níos mó oibre uatha. Bíonn daoine ar bhoird Stáit uaireanta nach bhfuil ann ar son na cúise fiú.

An dara rud ná ceist inscne. Bhí seisiún le bheith againn an tseachtain seo caite agus lorg muid ionadaithe ó Women in Politics agus See Her Elected chun comhairle éigin a thabhairt dúinn faoi conas is féidir teacht ar an gcothromas sin. D’fhág an tAire leis an gcoiste é mar nach raibh an Rialtas in ann réiteach na faidhbe sin a fháil. Is trua nach raibh ionadaithe ó cheachtar den dá ghrúpa os comhair an choiste. Tharraing siad siar agus ní bhfuaireamar aon rud uathu go fóill. Ó thaobh ceist na hinscne de, an réiteach na faidhbe é go mbeadh níos mó baill tofa ar an mbord? Réiteodh sé sin an fhadhb maidir le duine a bheith tofa do na hoileáin chomh maith. An bhfuil gá go mbeadh an tAire ag ainmniú aon duine in aon chor? An meon atá sa Roinn ná go gcuirtear an cheist cén fáth go mbeadh air na mná ar fad a roghnú toisc nach dtoghfar iad sa toghchán. Is é sin an sean ról a bhí ag Údarás na Gaeltachta. D’éirigh le beirt bhan sna toghcháin ar fad thar na blianta ar bhord Údarás na Gaeltachta. Is é sin cé chomh tubaisteach is a bhí sé roimhe sin. Tá an domhain athraithe go hiomlán le tamall de bhlianta anuas ach is sin an sórt ualach a shíl an tAire nó an Roinn a bhí orthu; bearna a líonadh seachas díriú isteach ar dhaoine le scileanna áirithe.

Ó thaobh an choiste réigiúnach de, tá mé den tuairim céanna leis na finnéithe nár chóir go mbeadh sé ann. Ba chóir go mbeadh an chumhacht ag bord an údaráis pé coistí gur mhian leo a chur sa tsiúil chun díriú ar na príomhcheisteanna. B’fhéidir gur féidir linn é sin a lua.

Maidir leis an gceist a ardaíodh faoi na chumhachtaí agus mar sin de, an ról atá ag an ngrinnstaidéar anseo ná na moltaí a chur chun cinn.

B’fhéidir nach bhfuil siad iomlán nó nach mbeidh siad iomlán ach ceann de na rudaí gur féidir linn a lua agus muid ag dul ar ais chuig an Aire ná gur chóir díriú ar chumhachtaí breise a thabhairt don údarás, an tithíocht san áireamh.

Ceist eile atá ann ná ceist an fhuinnimh. Bhí daoine ag caint faoin tionchar a bhíonn ag gnólachtaí a thagann isteach sa Ghaeltacht. Ceann de na comhlachtaí móra atáthar ag tuar atá ag teacht chuig ceantair Gaeltachta san iarthar ná na muilinn gaoithe móra millteacha seo. Tá siad ag teacht ó thar lear. Ní gá go mbeadh Gaeilgeoirí ina measc. B’fhéidir go bhfuil deis againn na scileanna sin a thabhairt do dhaoine atá ag teacht ó cheantair Ghaeltachta. Más fíor an méid atá tuartha go dtí seo, beidh a lán deiseanna fostaíochta ag teacht agus na muilinn gaoithe seo á thógaint agus á gcaomhnú amach anseo. Ba chóir go mbeadh siad lonnaithe sna ceantair Ghaeltachta ach go dtiocfadh na scileanna ó Ghaeilgeoirí sa cheantar.

Fágfaidh mé mar sin é mar níl ach cúpla nóiméid fágtha againn san amchlár inniu. An bhfuil éinne ag iarraidh freagra a thabhairt dom?