Professor Gear?id ? Tuathaigh:

Mar fhocal scoir ar an bpointe sin, ar eagla na míthuisceana, is féidir liom a dhearbhú go raibh plean teanga le haontú roimh ré in aon chomhlacht a fuair maoiniú ón údarás i lár agus deireadh na 1990idí. Bhí spriocanna cinnte leagtha amach. Uaireanta, bhain siad le gnéithe siombalacha nach raibh chomh daingean seo, mar shampla, comharthaíocht, cúrsaí cumarsáide, stáiseanóireacht, comhfhreagras leis an údarás féin agus a leithéid. Tá fadhb agus dilemma ann agus tá Donncha Ó hÉallaithe tar éis a mhéar a leagan uirthi. Tuigfidh an Teachta Connolly é seo. Fiú má tá spriocanna áirithe leagtha síos ó thaobh iompar teanga, tá sóisialú déanta roimh ré ag na hoibrithe agus mar sin de agus beidh an teanga in úsáid nó ní bheidh. Braitheann sé ar na bainisteoirí, cad atá ar siúl ar an urlár agus cén cineál tionscail atá ann. Anuas air sin, tugtar an maoiniú ina ghálaí. Dá dteastódh uait sciar a choimeád siar mar sanction nó a leithéid, ní fhéadfadh é sin a oibriú. Is ceann de na dilemmas a bhí ann é sin. Nuair a bhí rud bunaithe, fostaíocht curtha ar fáil agus an pobal taobh thiar dó, i sochaí atá oscailte agus daonlathach, is dána ar fad don bhainisteoir a rá nach bhfuil rud éigin comhlíonta, nach bhfuil an comhlacht ag fáil an chuid eile den deontas agus gur chóir dó bailigh leis go dtí áit éigin eile istigh i lár tíre. Bhí níos mó meallta agus gríosaithe ná bagairt le déanamh má bhí spriocanna nár comhlíonadh ach bhí sé tuigthe go raibh plean teanga mar chuid den phlean airgid agus den phlean eile. Bhí plean teanga mar chuid lárnach de. Bhí aonad teanga san údarás féin. For my sins, chaith mé seal mar chathaoirleach ar an údarás agus táim ag rá go raibh plean teanga le haontú agus go raibh monatóireacht déanta air chomh fada gur féidir rudaí a mheas ach, nuair a tháinig sé go dtí cnámh na huillinne, ba dheacair aon bhagairt a dhéanamh. Nuair a bhí an comhlacht bunaithe, fáilte curtha roimh an bhfostaíocht agus pobal bunaithe ann, bhí sé an-deacair a rá nach bhfaigheadh sé cuid eile den mhaoiniú, go mbeadh muid ag coimeád siar é nó go chaithfeadh bainisteoir le Gaeilge a bheith ar inneall éigin. Tá contrárthachtaí i gceist ach níor mhaith liom go gceapfadh daoine gur fál go haer iad chun fostaíocht a chur ar fáil nó pobal bisiúil teanga a bheith ann má tá an ghné shóisialta agus an ghné chaidrimh slán, go speisialta i measc an phobail féin. Ní theastaím dul níos faide ná sin.