Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 3 May 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Ceannteidil an Bhille um Údarás na Gaeltachta (Leasú), 2022: Grinnscrúdú Réamhreachtach

Photo of Seán KyneSeán Kyne (Fine Gael) | Oireachtas source

Tá fáilte roimh chuile dhuine anseo. Tá a fhios agam go bhfuil croí Dhonncha Ó hÉallaithe san áit cheart ó thaobh an ábhair seo ach sílim go bhfuil sé ag lorg rud éigin nach féidir a fháil, sé sin, go mbeidh bord ann ar son mhuintir na háite, muintir na Gaeltachta, atá neamhspleách ó pholaitíocht agus ón gcóras polaitíochta. An chaoi a bhfuil rudaí faoi láthair, ní fhéadfá é sin a fháil. Luaigh an Teachta Ó Cuív ansin nach bhfuil lógónna na bpáirtithe ar an bpáipéar vótála. Tá sé sin ceart ach is cur i gcéill a rá go bhfuil siad neamhspleách. Beidh comhdháil ag Fianna Fáil, ag Fine Gael nó ag Sinn Féin. Níl a fhios agam an mbeidh comhdháil ag an Teachta Connolly nó a grúpa féin ach beidh comhdháil ag na páirtithe chun daoine a ainmniú agus a chur os comhair mhuintir na háite. Aontaím le Donncha Ó hÉallaithe. B’fhearr liomsa dá mbeadh chuile rud neamhspleách ó thaobh an bhoird mar is bord Stáit é. Ní comhairle contae é ach bord Stáit cosúil le Fiontar Éireann agus an IDA agus ba cheart go mbeadh níos mó cumhachtaí ag an údarás le rudaí a athrú. Mar atá faoi láthair, tá sé cosúil le comhairle contae nó comhairle cathrach. Beidh na páirtithe ag ainmniú daoine agus beidh cinntí á ndéanamh. Bheadh sé níos fearr na lógónna a chur ar an bpáipéar vótála, seachas leanúint ar aghaidh leis an gcur i gcéill. É sin ráite, tá an bord tábhachtach agus tá an t-údarás tábhachtach. Tá an t-ádh orainn sa Ghaeltacht go bhfuil an t-údarás againn mar dá mbeadh muid ag fanacht ar Fhiontar Éireann nó grúpaí mar sin chun obair a dhéanamh ar son na gceantar beag, bheadh muid ag fanacht i bhfad. Aontaím go bhfuil sé fíorthábhachtach go bhfuil an bord ag obair ar ár son.

Tá ceist agam faoi na teorainneacha. An gceapann na finnéithe go bhfuil sé in am teorainneacha na Gaeltachta a athrú? Cén sórt próiseas nó staidéar a bheadh i gceist chun é sin a dhéanamh? Tá daoine agus áiteanna taobh amuigh den Ghaeltacht atá láidir ar son na Gaeilge. Tá Cluain Dolcáin i mBaile Átha Cliath sórt láidir agus tá daoine trasna na tíre ag obair tríd an gcóras Gaeltachta ach níl vóta acu don eagraíocht thábhachtach seo don Ghaeltacht agus don Ghaeilge. Ag an am céanna, tá áiteanna taobh istigh den Ghaeltacht nach bhfuil láidir. I mo cheantar féin tá Bearna agus áiteanna eile ar imeall na cathrach ach tá daoine fós atá líofa sa Ghaeilge ann, daoine atá ag obair ar son na Gaeilge. Tá daoine i mo cheantar féin atá ag obair ar son Chonradh na Gaeilge. Tá sé tábhachtach go bhfuil vótaí ag na daoine sin. Dúirt an tOllamh Ó Tuathaigh go bhfuil sé sórt casta agus conspóideach. Tá an ceart aige. Ní fhéadfá aon chóras a chur i bhfeidhm go mbeadh chuile dhuine sásta leis ó thaobh an ábhair seo.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.