Mr. Eoghan ? Cian?in:

A chairde Ghaeil, a ionadaithe tofa agus a chomhscoláirí, caithfidh mé a bheith iomlán ionraic libh: cé go mbíonn an t-ábhar seo ina chnámh spairne go mion minic, is dócha nach raibh ar an aos óg a machnaimh a dhéanamh ar thopaic mar seo go dtí go ndearna an Rúis ionsaí ar an Úcráin thart ar bhliain ó shin. An uair dheireanach a raibh plé mar seo déanta ar an pholasaí seo ná nuair a bhí cogadh san Iaráic ar siúl, i bhfad sular rugadh scoláire ar bith anseo inár measc. Is cuimhin liom go maith, agus mé níos óige sa scoil, ag déanamh taighde ar an Dara Chogadh Domhanda sa stair ar bhlitz Bhéal Feirste, ach níor rith sé linn ag an am cén fáth nach raibh blitz i mBaile Átha Cliath, mar shampla. Baineadh siar asam an tseachtain seo caite nuair a d’inis mo mhúinteoir dúinn go raibh rúidbhealach in Ard Bó i gContae Thír Eoghain, áit ar tháinig agus ar stop saighdiúirí Mheiriceá. Is trua go bhfuil an stair seo imithe ó chuimhne na ndaoine. Gan an oiread sin ama a chaitheamh ar stair na hÉigeandála agus beartas neodrachta an tSaorstáit agus Poblacht na hÉireann, ba léir go raibh polaitíocht i gceist le de Valera, a bhí taobh thiar den pholasaí. Ghabh sé a chomhbhrón leis na Meiriceánaigh agus leis na Gearmánaigh ar aon le linn an Dara Chogadh Domhanda. Samhlaigh an Taoiseach ag déanamh comhbhrón le Putin agus le Zelenskyy ar bhás a saighdiúir.

Leis an chogadh san Úcráin agus spiaireacht ar siúl ag an tSín, ag na Rúisigh, ag an Chóiré Thuaidh agus - bímis ionraic - ag na Meiriceánaigh, an Bhreatain agus tíortha eile an domhain, glacaim lis go bhfuil sé níos deacra a bheith neodrach ar rud ar bith faoi láthair. Tá stair bhródúil ag an náisiún seo maidir le síochánaíocht agus tá meas mór go hidirnáisiúnta ar lucht síochánaíochta na hÉireann ag daoine áitiúla a d’oibrigh leo ar na misin agus laistigh den phobal idirnáisiúnta. Is maith is cuimhin linn bás Seán Rooney - go ndéana Dia trócaire ar a shon - anuraidh nuair a maraíodh é sa Liobáin. Sheas rud amháin amach dom a bhí thar a bheith cumhachtach, b’shin iarshaighdiúr aosta a sheas taobh a bhealaigh mhóir lena chaipín gorm air agus a rinne cúirtéis don chónra.

Thar na blianta, ba léir gur chun leasa dúinn a sheas muid lenár bpolasaí maidir le neodracht mhíleata agus mar aon le stair na tíre maidir le neamhchoilíneachas go mbíonn Éire ag iarraidh a bheith ina ball cuiditheach den phobal idirnáisiúnta, go díreach inchurtha le tíortha Lochlannacha. Ní baill de NATO muid agus tá sé léirithe ag rialtais na tíre seo nach mbeadh suim againn tacú le hairm na hEorpa dá dtarlódh a leithéid, ach ní hionann a bheith neodrach ar chogadh agus gan aon ní a dhéanamh - rud a rinneadh nuair a cuireadh fáilte Uí Cheallaigh roimh theifigh ón Úcráin. D’éirigh leis an tír seo suíochán a fháil ar choiste UN cúpla bliain ó shin agus ba léir gur bhailigh muid tacaíocht ó thíortha éagsúla an domhain a bhuí lenár bpolasaí a bheith neodrach. Ón léamh atá agam ar chúrsaí polaitíochta na laethanta seo, tá an domhan athraithe. Tá rialacha cogaidh athraithe. Tig ionsaithe go rialta ó thíortha eile go ciúin san oíche i ngan fhios do dhaonra na tíre.

Agus an ráiteas seo ag teacht chun deiridh, tá ceist pholasaí neodrachta go ríthábhachtach sna blianta amach romhainn agus tá ceist agam do na hionadaithe tofa. Mar thír neodrach, dá ndéanfadh an Rúis, an tSín, nó tír ar bith eile ionsaí míleata nó cibearionsaí orainn, cad is fiú a bheith neodrach gan chairde? Mar a dúirt mé cheana féin, is léir go bhfuil rialacha cogaidh athraithe arís. Le soiléireacht a dhéanamh, tá mé féin i bhfabhar le go mbeadh polasaí neodrachta a bheith againn, mar a deir an seanfhocal, “Is ar scáth a chéile a mhaireann na daoine”, ach cé a thabharfadh scáth dúinn agus muid faoi ionsaí?