Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 15 February 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Seirbhísí Fuíolluisce Poiblí sa Ghaeltacht: Plé

Mr. T?mas ? hAllmhur?in:

Tá srianta pleanála agus costais ardaithe, easpa tithíochta shóisialta agus tithíocht inacmhainne, affordable housing, i gConamara láir, agus i gceantair tuaithe Ghaeltachta eile, ag cur stop le daoine óga oilte fanacht ina gceantar dúchais féin agus ár muintir atá ar imirce filleadh nó athlonnú ar ais ina gceantar. Go deimhin, tá na srianta atá luaite ag brú daoine amach as a gceantair Ghaeltachta, rud a dhearbhaíonn go bhfuilimid ar ár nglúine ag iarraidh dul i ngleic leis seo Iá i ndiaidh lae, agus beidh sna blianta amach romhainn. Tá práinn le leasú ar an bhfadhb seo Iáithreach. Gan dídean, ní bheidh pobal agus ní bheidh teanga againn.

Tá gach coiste pobail i gConamara láir a tháinig le chéile le blianta beaga anuas ag iarraidh tuilleadh scéimeanna tithíochta a fháil in lorras Aithneach. Tá bac orainn mar nach bhfuil aon chóras cóireála séarachais poiblí ag ár sráidbhailte i gCarna, Cill Chiaráin, lorras Aithneach, Ros Muc agus sa tSraith Salach. I gCarna, theip ar dhuine príobháideach trí huaire iarratas a dhéanamh ar scéim tithíochta lán-déanta, turnkey, toisc nach bhfuil aon chóras cóireála séarachais poiblí ann. Tá Comhairle Chontae na Gaillimhe ag fiosrú uasghrádú na gcóras cóireála príobháideacha atá ann cheana ar an eastát tithíochta sóisialta i gCarna chun na féidearthachtaí a bhaineann le dhá nó trí aonad tithíochta eile a thógáil i gCarna. Cé go gcuirimid fáilte roimhe seo, nil sé seo chun an cheist maidir le titim an daonra a leigheas. Tá an scoil náisiúnta agus an meánscoil i gCarna, na scoileanna is mó a bhfuil borradh fúthu, ag súil lena gcuid scoileanna a fhorbairt agus, ar ndóigh, cuireann an córas cóireála séarachais poiblí deacracht ina choinne seo.

D’fhoghlaim Forbairt Chonamara Láir Teoranta, chomh maith leis na coistí agus eagraíochtaí deonacha uile i gConamara Iáir, go tapa trí rannpháirtfocht leanúnach sa phobal, taighde leanúnach agus mar gheall ar thacaíocht Údarás na Gaeltachta, chun an todhchaí a chinntiú i gConamara láir, agus nach mór am agus acmhainní infreastruchtúir maidir le fostaíocht, deiseanna fiontraíochta agus roghanna gairme a chur sa cheantar. Tá sé seo dúshlánach mar gheall ar shrianta pleanála agus ar easpa infreastruchtúr cuí, bunúsach an cheantair. Tá an easpa córas cóireála séarachais poiblí tábhachtach in ár sráidbhailte ag méadú na mbac mór i gceantair thuaithe Ghaeltachta mar gheall air seo. Td gá le ciste infreastruchtúir Gaeltachta chun todhchaí ár nGaeltachtaí agus ár ndeiseanna cruthaithe fostaíochta i gConamara láir agus i gceantair Gaeltachta eile a chinntiú amach anseo. Tá dhá mhórthogra i gConamara láir i mbaol mar gheall ar an easpa infreastruchtúir agus ar na bunriachtanais bhunúsacha atá anseo. Is iad sin Páirc na Mara agus Drioglann Chnoc Buí. Gabhaim buíochas leis an gcoiste.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.