Mr. M?che?l S Mac Donnacha:

Uimhir a haon, ní chuireann an Roinn Oideachais aon iallach ar na scoileanna agus ní gá dóibh é sin a dhéanamh. Déanann corrscoil iad féin é agus braitheann sé ar an dearcadh a bhíonn i dtreo na Gaeilge sa scoil, agus rudaí eile mar sin de. Níl aon iallach ar na scoileanna Béarla é sin a dhéanamh. Feiceann tuismitheoirí ansin má bhíonn deacrachtaí ag a bpáistí sa Bhéarla. Téann cuid acu ar aghaidh, faigheann siad eolas agus lorgaíonn siad go mbeidh tástáil éigin eile déanta ar na gasúir. Ansin, buaileann an imní iad agus tosaíonn an chaint. D'fhéadfadh nach mbeadh an gasúr ach sa mheán rang i rang a trí nó rang a ceathair. Ansin tosaíonn an chaint faoin ardteistiméireacht mar go bhfuil imní orthu gur bac é seo, b’fhéidir, má tá siad ag déanamh na Gaeilge, mar nach bhfaigheadh siad marc láidir as seo amach. Is é sin an cineál comhráite a bhíonn ag tarlú gach uile uair ina mbíonn aon smaoineamh ann go bhfuil deacrachtaí foghlama ann.

Maidir leis an dara rud a dúirt an Cathaoirleach - tá siad ceangailte le chéile - mar gheall nach bhfuil scrúdú caighdeánach ann, níl aon fháth do mhúinteoir i scoil náisiúnta Béarla tacaíocht bhreise a thabhairt don Ghaeilge mar níl aon bhealach acu chun an easnamh sin a fháil amach. Cinnte, tá tuairim mhaith ag an múinteoir sa rang go bhfeiceann sé nó sí an gasúr ag streachailt leis ach níl aon rud ar pháipéar acu a deir go bhfuil deacrachtaí ag an bpáiste seo agus go gcaithfimid an chabhair agus an cúnamh breise a thabhairt dó nó di. Is ciorcal ar fad é mar gheall air seo. Ansin, ní thugann an Roinn Oideachais na huaireanta chuige sin mar is í an Roinn a dhéanann an dáileadh ar na huaireanta tacaíochta do na scoileanna. Ní chuirfidh an Roinn an Ghaeilge san áireamh mar nach bhfuil aon scrúdú caighdeánach á dhéanamh i nGaeilge. Tá an rud seo ar fad ceangailte ar ais leis an mbunsmaoineamh.

Arís, is a mhacasamhail é sin do scoil T1, scoil Ghaeilge. I gcás teaghlach atá an t-ádh orthu a bheith sa bhaile, nuair a fheiceann na tuismitheoirí go bhfuil deacrachtaí ag an ngasúr i mBéarla, go hiondúil is léir go mbíonn deacrachtaí acu le teangacha i gcoitinne agus níos mó ná an Béarla agus an Ghaeilge amháin. Cuireann na tuismitheoirí ceist ansin maidir leis an bhfáth nach bhfuil tacaíocht ag an bpáiste ag fáil acu ó thaobh na Gaeilge de. Deirtear ansin leo go bhfuil uaireanta ar leith áirithe do na scoileanna maidir leis an nGaeilge.

Aisteach go leor, ag labhairt ar phointe eile, ní bhíonn sé soiléir ag na scoileanna T1 cé mhéad uaireanta a fhaigheann siad le tacaíocht a thabhairt don Ghaeilge. Arís, tá sé ceangailte isteach leis an smaointeoireacht agus leis an bhfís ar fad atá ann. Deirtear leo go bhfuil páiste i scoil A ag feidhmiú trí mheán na Gaeilge agus ag fáil uaireanta tacaíochta foghlama, ach ní bhíonn sé riamh soiléir ar pháipéar dóibh agus ní fheictear dóibh é. Mar shampla, ní fheiceann scoil A atá ag feidhmiú trí mheán na Gaeilge an difríocht ó thaobh na n-uaireanta tacaíochta de i comparáid le scoil B atá ag feidhmiú amháin le Béarla agus matamaitic. Tá an rud é sin féin ar fad ceangailte isteach ann.

Is timpeall an aois sin a thosaíonn an cheist seo agus is aisteach an rud é mar nuair a bhíonn gasúr ag duine atá deich mbliana nó naoi mbliana d'aois, nuair a fheictear go bhfuil deacrachtaí acu, is é an chéad rud a thosaítear ag caint faoi ná pointí san ardteistiméireacht. Is é sin atá ag tarlú.