Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 14 September 2022

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Foilsitheoireacht agus Léitheoireacht na Gaeilge: Plé (Atógáil)

Photo of Aengus Ó SnodaighAengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Leanfaidh an cruinniú seo ar aghaidh go dtí 4 p.m. más gá, ach ní dóigh liom go mbeidh gá ann. Níl aon leithscéal faighte againn go fóill.

Cuirim fearadh na fáilte roimh na comhaltaí den chomhchoiste atá lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Cuirim fáilte roimh Anna Lee, clárbhainisteoir Áisíneacht Dáileacháin Leabhar, ÁIS; agus ó Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, príomhfheidhmeannach; Regina Uí Chollatáin, cathaoirleach; Shane Ó hEidhin, stiúrthóir seirbhísí corparáideacha; agus Breandán Mac Craith, stiúrthóir seirbhísí forbartha. Gabhaim buíochas leo as teacht isteach anseo chun cúnamh a thabhairt dúinn. Cuirim ar an taifead go bhfuil na finnéithe go léir ag freastal ar an gcruinniú ó sheomra choiste 4 laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais.

Sula ndírímid isteach ar ár mbreithiúnas ar ábhar an lae, ag spreagadh fhoilsitheoireacht agus léitheoireacht na Gaeilge, tá dualgas orm na rialacha agus na treoracha seo a leanas a leagan faoi bhráid na bhfinnéithe agus na gcomhaltaí atá ag freastal ar an gcruinniú. Meabhraím do chomhaltaí, d’fhinnéithe agus do bhaill fhoirne a chinntiú go bhfuil a ngutháin shoghluaiste múchta le linn an chruinnithe mar gur féidir leis na gléasanna seo cur as do chóras craolacháin, eagarthóireachta agus fuaime Thithe an Oireachtais. Tá an rogha ag comhaltaí freastal ar an gcruinniú go fisiciúil sa seomra coiste nó go fíorúil ar Microsoft Teams, ar an gcoinníoll, i gcás cruinnithe phoiblí, gur óna n-oifigí i dTithe an Oireachtais a dhéantar sin. Is de bharr riachtanais bhunreachtúla a dhéantar é sin. Nuair atá comhaltaí ag freastal óna n-oifigí, ba chóir dóibh a bhfíseáin a bheith ar siúl an t-am go léir agus iad féin le feiceáil ar an scáileán. Meabhraím dóibh a chinntiú go bhfuil a micreafóin múchta nuair nach bhfuil siad ag labhairt. Feicim go bhfuil an Teachta Aindrias Moynihan tar éis teacht isteach sa chruinniú.

Cuirim ar aird na bhfinnéithe go bhfuil siad, de bhua Bhunreacht na hÉireann agus reachtaíochta araon, faoi chosaint ag lánphribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste chomh fada agus atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais agus an fhianaise sin á tabhairt acu.

Ordaítear dóibh gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí atá á bplé ag an gcomhchoiste. Ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuireann siad faoi bhráid an chomhchoiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinnithe seo.

Fiafraítear d’fhinnéithe agus do chomhaltaí araon an cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, duine nó eintiteas a cháineadh, nó líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh nó tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainmneacha ar shlí ina bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith leis sin, fiafraítear dóibh gan aon rud a rá a d’fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfadh a ráitis a bheith clúmhillteach do dhuine nó eintiteas aitheanta, ordófar dóibh éirí as an ráiteas láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfeadh siad leis an ordú sin má eisítear é.

Anois déanfaimid ár mbreathnú ar ábhar an chruinnithe seo, is é sin, ag spreagadh foilsitheoireacht agus léitheoireacht na Gaeilge. Is mian liom a rá, mar is eol do bhaill tar éis deich gcruinniú poiblí a eagrú ar an ábhar tábhachtach seo ina mbuaileamar agus ina n-éisteamar le hionadaithe ó pháirtithe leasmhara san earnáil seo, ina measc ÁIS, na scríbhneoirí, na hiriseoirí, na foilsitheoirí, na leabharlanna poiblí, na siopaí leabhar agus na comhlachtaí poiblí a bhfuil baint acu leis an earnáil seo, go bhfuil a lán fianaise bailithe againn go dtí seo agus gur bhain cuid mhór den fhianaise sin le cúraimí ÁIS, leis an tslí ina bhfeidhmíonn sé agus leis na rialacha a rialaíonn cad is féidir agus cad nach féidir leis a dhéanamh. Mar sin, sula gcríochnóimid ár n-imscrúdú ar an ábhar seo, is mian liom deis a thabhairt d'ÁIS agus, dá réir, Foras na Gaeilge an cheist seo a phlé linn inniu. Beidh an-suim ag an gcomhchoiste moltaí a fháil ó ÁIS, moltaí bunaithe ar an taithí atá aige agus ar an bhfianaise atá leagtha faoi bhráid an choiste ag na páirtithe leasmhara éagsúla cheana féin. Agus é sin ráite, iarraim anois ar phríomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, labhairt os comhair an chomhchoiste. Is féidir leis anois tús a chur leis an ráiteas tosaigh.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.