Ms R?is?n O'Hara:

A Theachtaí, a Sheanadóirí, a scoláirí, a mhúinteoirí, a chomhghleacaithe agus a dhaoine uaisle go léir, tá ríméad orm a bheith anseo agus go bhfuair mé cuireadh cur síos a dhéanamh ar an taithí atá agam féin ar an dátheangachas i mo chuid oibre agus i mo shaol pearsanta.

Táim ag obair mar phríomhoifigeach cúnta - an focal sin arís - sa Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán anseo ar Shráid Chill Dara i gcathair Bhaile Átha Cliath. Ceapadh mar bhainisteoir cumarsáide sa Roinn mé trí bliana go leith ó shin agus táim sa ról sin ó shin. Úsáidim an Ghaeilge chuile lá beo ag réiteach ábhar do na meáin shóisialta, ag labhairt le hiriseoirí, ag freagairt ríomhphost, ag scríobh ráitis do na meáin, agus i rith comhráite agus cruinnithe le comhghleacaithe. Tá an Ghaeilge fite fuaite i mo shaol oibre. Amanna, ní thugaim faoi deara cén teanga a bhím ag labhairt, go háirithe má tá lá gnóthach ann - bíonn go leor acu sin ann – nó más comhfhreagras neamhfhoirmiúil a bhíonn i gceist.

Is é sin an chaoi a bhí i mo shaol riamh, go deimhin. Rugadh agus tógadh mé ar an gCeathrú Rua i gcroí-lar Ghaeltacht Chonamara i dteach dátheangach. Is í an Ghaeilge amháin a bhíodh agam féin agus ag mo chuid deartháireacha agus againne lenar máthair ach Béarla a bhíodh againn le m’athair arbh as Sligeach ó dhúchais dó. Nuair a bhí mé an-óg, bhí sé de nós againn rudaí a athrá le mo Dhaid i mBéarla, tar éis é a bheith ráite le mo mháthair i nGaeilge, ar fhaitíos nach dtuigfeadh sé muid. Ar ndóigh níor thóg sé i bhfad ar m’athair an Ghaeilge a fhoghlaim agus muid ag fás aníos. Ba é an dlúthpháirt sin le mo mháthair a chuir ina luí orainn an tábhacht a bhí leis an teanga.

Is í an Ghaeilge an teanga náisiúnta agus an príomhtheanga oifigiúil in Éirinn de réir Airteagal 8 den Bhunreacht. Is í céad teanga mo mháthar í, céad teanga mo mhamó í - a bhíonn ina cónaí liom freisin – céad teanga mo dhaoine muinteartha uile a bhí thart orm agus mé ag fás aníos agus, ar ndóigh, príomhtheanga labhartha an phobail inar tógadh mé. Bhí an t-ádh liom agus tuigim é sin anois.

Is beag a cheap mé agus mé i mo ghasúr óg cé chomh tairbheach is a bheadh an dátheangachas i mo shaol oibre. Fuair mé post ag léamh na nuachta Gaeilge ar RTÉ nuair a bhí mé 19 mbliana d’aois agus mé ag freastal ar an ollscoil ag déanamh céime san iriseoireacht i mBéarla mar nach raibh a leithéid i nGaeilge ann ag an am. Tá anois. Bá é seo cúpla bliain sular bunaíodh TG4 nó TnaG mar a thugtaí uirthi ag an am. Tar éis dom mo chéim a bhaint amach, thosaigh mé ag obair go lánaimseartha ansin le TG4 agus chaith mé 15 bliana nó mar sin ag obair ansin idir TG4 agus RTÉ sa dá theanga.

B'iontach an taithí a bhí ansin don obair atá ar bun anois agam, go háirithe nuair a bhíonn an dá theanga in úsáid agus muid ag obair faoi bhrú ama. B'iontach an taithí a bhí ann freisin ó thaobh meoin de. Seirbhís phoiblí atá i gceist i gcónaí. Mar státseirbhíseach, dar ndóigh, tá an duine i mbun seirbhíse don Stát agus do phobal na tíre agus is mór an onóir í sin. Tháinig mé isteach sa státseirbhís níos deireanaí ná go leor daoine eile i mo shaol oibre. Tá daoine a thagann isteach díreach ón gcoláiste. Cibé uair a thosaíonn duine, tá sé le feiceáil go sonrach go bhfuil neart deiseanna foghlama laistigh den tseirbhís agus neart deiseanna forbartha don duine. Ní bheidh an duine coinnithe mar go bhfuil an-chuid róil éagsúla agus spéisiúla ar fáil ann, mar a luaigh John Ó Liodáin. Tá an oiread sin cineálacha éagsúla réimsí arbh fhéidir oibriú iontu.

Maidir leis an nGaeilge, tá ranganna ar fáil ar gach uile leibhéal, más mian leis an duine agus tabharfar an t-am agus an tacaíocht don duine tabhairt fúthu. Tá sé tugtha faoi deara agam féin freisin, agus na blianta caite anois agam leis, go dtagann feabhas iontach ar stór focal an duine i ngan fhios don duine féin ó lá go lá le linn dó nó di a bheith ag obair go dátheangach.

Mar fhocal scoir, molaim do na scoláirí atá anseo inniu gach uile dheis a thapú idir seo agus sin an Ghaeilge a úsáid i ngach gné dá saol. Beatha teanga í a labhairt.