Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 9 March 2022
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Foilsitheoireacht agus Léitheoireacht na Gaeilge (Atógáil): Plé
Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source
Leanfaidh an cruinniú seo ar aghaidh go dtí 4.30 p.m., más gá. Tá leithscéal faighte agam ón Teachta Calleary. Tá sé gafa inniu. Dúirt an Teachta Daly go bhfuil sé chun iarracht a dhéanamh a bheith i láthair do chuid den chruinniú. I láthair tá an Seanadóir Ó Donnghaile agus an Teachta Connolly. Tá an Seanadóir Ward agus an Teachta O'Dowd linn go fíorúil óna n-oifigí laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Cuirim fearadh na fáilte roimh na comhaltaí agus rompu siúd atá ag teacht os ár gcomhair inniu: Cormac Ó hAodha, eagarthóir na hirise Feasta; Maitiú Ó Coimín, eagarthóir na hirise ar líne Nós; Seán Tadhg Ó Gairbhí, eagarthóir an nuachtáin ar líne tuairisc.ie; agus Micheál Ó Cinnéide, duine de na stiúrthóirí ar tuairisc.ie. Tá Micheál Ó Cinnéide ag freastal ar an gcruinniú ar líne ó shuíomh lasmuigh de phurláin Thithe an Oireachtais agus tá na finnéithe eile istigh anseo i seomra an choiste.
Déanfaimid déileáil inniu le spreagadh fhoilsitheoireacht agus léitheoireacht na Gaeilge mar chuid de shraith chruinnithe atá sé i gceist againn a reáchtáil. Thosaigh muid coicís ó shin le Foras na Gaeilge agus tá sraith chruinnithe eile á eagrú againn idir seo agus mí an Mheithimh chun déileáil le gnéithe difriúla de cheist fhoilsitheoireacht, léitheoireacht agus scríbhneoireacht na Gaeilge. Ag an deireadh, beidh tuairisc ina gcuirtear moltaí chun cinn á seoladh chuig an Aire, an foras agus dreamanna eile a bhfuil baint acu leis an ábhar.
Sula leanfaidh mé ar aghaidh, tá dualgas orm na rialacha agus na treoracha seo a leanas a leagan faoi bhráid na ndaoine atá ag freastal ar an gcruinniú seo. Caithfimid uile, na finnéithe agus baill fhoirne san áireamh, a bheith cinnte go bhfuil aon ghutháin shoghluaiste múchta le linn an chruinnithe mar is féidir leis na gléasanna seo cur as do chóras craolacháin, eagarthóireachta agus fuaime Thithe an Oireachtais. Tá rogha ag comhaltaí agus finnéithe a bheith anseo go fisiciúil i seomra an choiste nó freastal a dhéanamh ar an gcruinniú go fíorúil ar Microsoft Teams. Luaigh mé cé atá linn go fisiciúil agus cé atá ar líne cheana féin. Caithfidh iad siúd atá ag teacht óna n-oifigí a chinntiú go bhfuil an físeán ar siúl an t-am go léir agus go bhfuil siad le feiceáil ar an scáileán. Baineann an coinníoll sin leis na finnéithe chomh maith agus iad ag freastal ar an gcruinniú go fíorúil. Ba chóir dóibh siúd atá ag freastal ar an gcruinniú ar líne a chinntiú go bhfuil a micreafóin múchta acu nuair nach bhfuil siad ag caint chomh maith.
Cuirim ar aird na bhfinnéithe go bhfuil siad, de bhua Bhunreacht na hÉireann agus reachtaíochta araon, faoi chosaint ag lán-phribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste chomh fada agus atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais agus an fhianaise sin á tabhairt acu. Ní féidir le finnéithe brath ar an gcosaint sin agus an fhianaise á tabhairt acu ó thaobh amuigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Molaim d'fhinnéithe, go mór mór dóibh siúd atá ag freastal ar chruinnithe lasmuigh de phurláin Thithe an Oireachtais, a bheith cúramach agus fianaise á tabhairt acu. Má ordaíonn an comhchoiste dóibh éirí as fianaise a thabhairt i leith ní áirithe, beidh orthu amhlaidh a dhéanamh láithreach. Ordaítear dóibh gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí atá á bplé ag an gcomhchoiste. Ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuirfear faoi bhráid an choiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinnithe seo.
Fiafraítear d’fhinnéithe agus do chomhaltaí araon cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, duine nó eintiteas a cháineadh ná líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh ná tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainmneacha nó ar shlí a bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith leis sin, fiafraítear dóibh gan aon ní a rá a d’fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfadh a ráitis a bheith clúmhillteach do dhuine nó eintiteas aitheanta, ordófar do na finnéithe éirí as a ráitis sin láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfidh siad leis an ordú sin láithreach bonn.
Anois, déanfaimid ár mbreathnú ar ábhar an chruinnithe seo. Iarraim ar an bpríomhfhinné thar ceann na hirise Feastalabhairt os comhair an choiste.
No comments