Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 8 December 2021
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Tithíocht agus Cúrsaí Pleanála Fisiciúla sa Ghaeltacht (Atógáil): Plé
Mr. Daithí Mac Cárthaigh:
Táim ag súil go mbeidh sé glas, b’fhéidir.
Maidir le ról an Aire seachas ról na gcomhairlí contae, tá ról ag an Aire chomh maith, ar ndóigh, chun cabhrú leis na comhairlí contae nuair a bhíonn siad ag plé le ceantair nach bhfuil siad thar a bheith compordach leis. Feictear dúinn nach bhfuil Comhairle Contae na Mí, mar shampla, compordach ag plé le cúis na Gaeilge nó na Gaeltachta agus seans go bhfuil sé sin amhlaidh i gceantair eile. Faoi ailt 29 agus 31 den Acht um Pleanáil agus Forbairt, is féidir leis an Aire treoir bheartais a thabhairt isteach. Is é an tábhacht a bhaineann leis sin ná go mbíonn an treoir bheartais sin mar chuid den phlean forbartha. Más rud é go mbíonn laigí nó poill ó thaobh na Gaeilge agus na Gaeltachta de sna pleananna áitiúla, is féidir leis an Aire seasamh isteach agus rud saghas aonchineálach a chur isteach. Bheadh ciall leis, go háirithe, maidir leis an mbaint agus an chaint ar ró-obair forbartha ar eastáit tithíochta, nó má bhítear ag plé le tithe saoire, nó a leithéid sin, áit a bheadh sé úsáideach é sin a dhéanamh ar leibhéal náisiúnta.
Chomh maith leis sin tá treoirlínte anois ann le blianta fada maidir le cad is ceart a bheith i bplean forbartha ó thaobh na Gaeltachta agus tá siad ar fheabhas ach, faraor, arís is ar ais, ní fheictear dúinn go bhfuil na comhairlí áitiúla ar a gcompord ag plé le cúrsaí na Gaeilge. Ceann de na laigí a tháinig chun cinn ansin le déanaí san Ard-Chúirt – ní féidir liom mórán a rá faoi – ná nach raibh siad oilte, ar a gcompord, ná nach raibh An Bord Pleanála ach an oiread, mar gheall cad is ráiteas ná measúnú tionchair teanga agus gur gá le rialacháin faoin Acht um Pleanáil agus Forbairt chuige sin, a leagfaí síos cad atá i gceist agus conas a chruthófaí go rachadh forbairt ar leith chun leas na Gaeilge go háitiúil. Tá géarghá leis sin agus mura dtagann sé ón Aire, ní dóigh liom go dtiocfaidh sé as áit ar bith.
No comments