Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 20 October 2021

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

An Ghaeilge mar Theanga Teaghlaigh: Plé

Ms Sorcha Ní Chéilleachair:

Maidir le roinnt de na rudaí a dúirt an Teachta Connolly ansin, is é an cúlra atá ag Tuismitheoirí na Gaeltachta ná gur saghas fás orgánach a bhí ann. Is grúpa tuismitheoirí a tháinig le chéile go deonach a bhí ann i dtús ama i gConamara deich mbliana ó shin anois. Bhí mé féin páirteach sa chéad ghrúpa teaghlach sin. Leanamar orainn agus d’fhásamar go dtí an pointe anois go bhfuil seisear fostaithe againn. Táim féin ann, an tUasal Ní Ghaora anseo mar oifigeach forbartha agus tá triúr oifigeach forbartha eile againn - duine thíos ó dheas i gCúige Mumhan, duine i nDún na nGall, beirt i gConnachta-Laighin - agus tá riarthóir oifige againn chomh maith. Tá seisear againn ag obair anois ar fud na Gaeltachta ach thosaíomar go deonach.

Maidir leis an tascfhórsa, is é an rud faoi ná go bhfuil go leor grúpaí oibre agus meithleacha á gcur le cheile ach tá eilimint oifigiúil ag baint le tascfhórsa. Bheadh ugach ag dreamanna páirt a ghlacadh ann, go háirithe na dreamanna Stáit, mar ní thagann siad sin go dtí an bord go rómhinic, mar shampla, a leithéidí Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte, agus mar sin de.

Is é sin an chúis go ndeirimid tascfhórsa seachas grúpa oibre, mar an-chuid den am, is grúpa cainte a bhíonn sna grúpaí oibre seo agus ní bhíonn mórán oibre i gceist. Triailtear an obair a dhéanamh ach tá sé deacair nuair atá lúb ar lár. Is é an lúb atá ar lár sa chóras pleanála teanga faoi láthair ná go bhfuil an-chuid oibre á dhéanamh ar an talamh agus go bhfuil daoine iontacha ag obair sa Ghaeltacht, ach nuair nach bhfuil an Stát istigh sa Ghaeltacht agus ag úsáid na teanga, cuireann sé an rud ar fad ó mhaith.

Tá an moladh faoin fheighlí linbh an-suntasach agus beimid ag féachaint ar na moltaí ar fad atá sa staidéar áirithe seo agus ag iarraidh na cinn a bhfuil smacht againn orthu a chur i bhfeidhm. Faraor, níl smacht againn ar gach aon rud agus is moltaí do dhreamanna eile seachas muid féin atá ann ach beimid ag dul i mbun stocaireacht agus abhcóideacht air sin.

Ó thaobh an éilimh de, agus luadh nach mbíonn éileamh ann, tá sé deacair éileamh a thomhas agus tá sé deacair an obair a bhfuilimid ag déanamh a thomhais agus bítear ag cur ceisteanna faoi key performance indicators, KPIs, agus na rudaí sin ar fad, ach tá sé deacair KPI nó rud éigean a leagadh síos nó slat tomhais a leagan síos dúinn ar cé chaoi a bhfuil ag éirí leis an obair mar is sa chéad ghlúin a fheicfimid torthaí na hoibre. Sin iad na KPIs. Nílimid ag díriú air.

Dúirt an Teachta go raibh an-chuid moltaí déanta agus go bhfuilimid fós san áit ina bhfuilimid. Tá moltaí déanta ach tá an-chuid moltaí nach bhfuil curtha i bhfeidhm. Tá mé ag ceapadh gurb é sin an lúb ar lár eile, mar shampla, na moltaí ón staidéar cuimsitheach teangeolaíochta. Níl an formhór de na moltaí sin curtha i bhfeidhm. Tá sé 14 bliain ó shin anois. Tá an páiste is sine agamsa 14 bliain d'aois. Dá mbeadh sé curtha i bhfeidhm ag an am, in 2007, b'fhéidir go mbeadh rudaí i bhfad níos difriúla.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.