Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 14 July 2021

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Todhchaí na gColáistí Samhraidh agus an tacaíocht atá á hiarraidh ina leith: Plé.

Photo of Aindrias MoynihanAindrias Moynihan (Cork North West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Ar an gcéad dul síos, táim ag féachaint ar an ábhar sin ó dhá thaobh dhifriúla. Is é sin, an cás laistigh den Ghaeltacht agus an cás lasmuigh di. Táim féin as ceantar Gaeltachta, Múscraí, agus feicim arís agus arís eile an tairbhe agus an chabhair a thugann na coláistí samhraidh áitiúla do chúrsaí eacnamaíochta, don teanga agus don chultúr. Tá siad an-luachmhar don cheantar. Gan dabht, nuair atá coláiste dúnta nó imithe ar fad, is cailliúint mhór don dúthaigh é. Bíonn ísle brí ann ina dhiaidh. Táimid tar éis a fheiceáil le dhá shamhradh anuas, agus na coláistí dúnta, go bhfuil an nós dul go dtí an Ghaeltacht ag sleamhnú síos an radar atá ag tuismitheoirí agus ag na daltaí féin. Táim ag féachaint ar aghaidh ar na blianta romhainn. Toisc go bhfuil daoine dúnta isteach agus srianta leis an dianghlasáil, braithim go mbeidh éileamh difriúil ann sna blianta romhainn. Bheadh saoire sa ghrian níos tarraingtí, go háirithe an bhliain seo chugainn. Braithim go mbeidh éileamh difriúil ann ná mar a bhí ann cheana féin. Cén saghas staidéir nó taighde atá á dhéanamh ag an tionscal ar fad agus ag na coláistí chun ullmhú chuige sin, an t-éileamh nua, chun a bheith ábalta freastal air sin agus chun athoscailt? Mar a luamar, is jab amháin é rud a choimeád ag rith agus is jab eile atá ann é a oscailt arís, go háirithe nuair nach mbeidh sé ag athoscailt sa mhargadh céanna ach i margadh difriúil.

Cad iad na hullmhúcháin atá déanta chuige sin? Is í sin an chéad cheist.

Ag leanúint le cúrsaí difriúla, cén saghas céimeanna atá á dtógáil maidir le síneadh lasmuigh don samhradh ar aon nós? Dá mba rud é nach raibh aon phaindéim ann, cad iad na céimeanna chun síneadh amach chuig margaí éagsúla chun freastal ar éileamh difriúil i gcomhair daoine fásta i rith na bliana a bheadh i gceist? Cad iad na slíte eile ina mbeadh taithí sa Ghaeltacht curtha os comhair daoine agus ina mbeadh na coláistí ábalta freastal ar dhaoine?

Táim ag freastal chomh maith ar dhaoine lasmuigh den Ghaeltacht, ina measc na scoláirí a bhí ag ullmhú i gcomhair múinteoireachta agus ag freastal ar na cúrsaí éagsúla. Cé go raibh siad ábalta é a dhéanamh ar an Idirlíon ar feadh tamaillín anseo, ní raibh siad ag fáil blas na Gaeltachta. Bhí siad fós ag fáil an bhille i gcomhair an ruda ar fad. Ghoill sé go mór ar go leor dóibh go raibh an costas mar an gcéanna nó b'fhéidir ardaithe agus tá siad ag fiafraí mínithe. Cén fáth a raibh an costas céanna nó níos airde orthu nuair nach raibh siad ag fáil thaithí na Gaeltachta? Is iad seo na laochra i gcomhair an chéad ghlúin eile a mbeidh ag tabhairt daoine i dtreo na Gaeltachta agus Gaolainne amach anseo. Téastaíonn uainn a chinntú go bhfuil siad báúil i gcónaí. Tá dea-thoil ann, ní hamháin sa Ghaeltacht ach lasmuigh di, ar fud na tíre. Teastaíonn uainn a chinntiú go bhfuilimid ag coimeád na daoine atá báúil ag cabhrú linn agus go bhfuilimid go léir ar aon aigne.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.