Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Níl aon mhaith cruinnithe a bheith ann gan é. Téann focal le gaoth, a deir siad, agus níl aon mhaith cruinnithe a bheith ann mura gcuirimid scéala ag na húdaráis chuí agus is iad an dá cheann an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán agus an Roinn Oideachais. Ba cheart dúinn tuarascáil bheag a chur le chéile agus ní gá í a bheith chomh breá fada ach á rá ar an gcéad dul síos gur cheart na ciorruithe a cuireadh i bhfeidhm a chur ar neamhní agus an deontas €50 ón Roinn Oideachais a thabhairt ar ais agus go mbeadh sé lárnach sna coláistí arís. Ba cheart go mbeadh na deontais chéanna ag na brúnna is atá ag na coláistí féin. Ní bheidh sé riamh chomh heacnamaíoch brú a rith is atá sé scoláirí a chur i dtithe lóistín agus ba cheart iad siúd a chur ar an ráta céanna.

Arís agus ag teacht ar ais d'ábhar an chruinnithe, tá na moltaí atá déanta ag CONCOS anseo réasúnach ó thaobh a bheith ag dul ar ais go dtí €10.50, an rud céanna maidir le Gael Linn agus an t-ardú sa chostas maireachtála ansin a chur san áireamh freisin.

Caithfear cuimhneamh freisin - is rud é a bhféadfadh ár n-aíonna eolas a thabhairt don chomhchoiste faoi freisin - go bhfuil na caighdeáin ag ardú leis na mná tí i gcónaí. Tá breis dualgas orthu le hais mar a bhíodh. Tá a fhios agam go maith mar fanann Gaeilgeoirí linn agus táimid á gcoinneáil ó 1978 den chéad uair. Bhíodar gach uile bhliain againn go dtí anuraidh. Tá na caighdeáin ag ardú agus tá na héilimh ó thaobh chuile chineál cóiríochta ag feabhsú an t-am ar fad. Mura ndéanaimid é sin, ní bheadh ann do na coláistí Gaeilge mar tá na bailte as a bhfuil na gasúir ag teacht i bhfad níos slachtmhaire ná mar a bhí fadó freisin. Caithfimid cuimhneamh air sin an t-am ar fad agus tá costas ag baint leis sin.

Rinneadh tagairt anseo don straitéis 20 bliain don Ghaeilge. Is í an fhadhb leis an straitéis ná nár cuireadh i bhfeidhm riamh í. Deirtear gur cuireadh i bhfeidhm í ach níor cuireadh i bhfeidhm í. Nuair a léitear tríthi arís is arís eile, feictear gur cuireadh corr-rud anseo is ansiúd i bhfeidhm ach níor cuireadh i bhfeidhm í mar straitéis chríochnúil iomlán chuimsitheach Rialtais.

An aontódh ár n-aíonna liom go bhfuil dúshlán ollmhór romhainn maidir leis na hábhair oidí, fiú amháin mar atá rudaí i láthair na huaire? Is deas agus is maith an rud é go bhfuil an deontas ar ais ach ní chaitheann siad a ndóthain ama sa Ghaeltacht agus níl Gaeilge sách foirfe ag go leor acu le Gaeilge a mhúineadh i gceart sna scoileanna. Mura bhfuil an Ghaeilge ag na múinteoirí ní bheidh sí ag na scoláirí. An gceapann ár n-aíonna go bhfuil laige mór sa chóras ó thaobh na gcoláistí Gaeilge?

Is spéisiúil an rud é mar nuair a bunaíodh na coláistí Gaeilge siar sa bhliain 1904, is dírithe ar ábhair oidí agus ní ar scoláirí meánscoile a bhí siad ag an am. Tuigeadh ag an am mura mbeadh Gaeilge ag na hábhair oidí agus na hoidí nach mbeadh Gaeilge ag na daltaí. Ba mhaith liom tuairim ár n-aíonna a fháil air sin.

Gan dul isteach go mion ann, an bhfuil ár n-aoichainteoirí in ann a rá cé mhéad airgead a cheapann siad a bheidh ag teastáil le fóirithint ar na coláistí Gaeilge? Glacaim leis go bhfuil figiúr curtha os comhair na Roinne agus go bhfuil ár n-aíonna ag argóint faoi sin. An bhfuil siad tar éis aon nod a thabhairt faoi cé na costais a bhfuil an Roinn sásta a chlúdach? Is é sin tá sé de rogha ag na coláistí a rá go bhfuil na costais áirithe pá, árachais agus mar sin de ann, fiú gan aon scoláirí a bheith ag teacht sa deireadh. Ar iarr na coláistí na figiúirí sin agus an bhfuil siad faighte acu? Cén staid ag a bhfuil na comhráite sin i láthair na huaire?