Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Mar is eol don Aire Stáit, bhí mise glan in aghaidh an chinnte a rinneadh deireadh a chur leis na toghcháin. Tá leasú áirithe ag teastáil ar an gcaoi go dtoghtar daoine agus caithfear déanamh cinnte go mbeidh Gaeilge den scoth ag chuile dhuine a bheas ar bhord an údaráis ach ní mór é a thabhairt ar ais don phobal. I chuile chontae tá tromlach mór na ndaoine a bhfuil vóta acu na hionadaithe don chomhairle chontae a roghnú, tofa taobh amuigh den Ghaeltacht, gan aon cheantar Gaeltachta ina gceantar toghcháin. Fiú iad siúd go bhfuil ceantar Gaeltachta ina gceantar toghcháin, tá cónaí ar go leor acu a thoghtar taobh amuigh den Ghaeltacht, gan aon eolas acu ar an nGaeltacht, gan aon Ghaeilge acu féin agus mar sin gan mórán eolas acu ar céard atá ar bun sa Ghaeltacht. Chomh maith leis sin, is féidir leo duine ar bith a roghnú, bíodh Gaeilge nó ná bíodh Gaeilge acu.

Má bhí deireadh le cur le bord tofa, b'fhearr i bhfad go mbeadh siad ainmnithe ag an Aire ná an córas a cuireadh ann. Bhí sé sin ar an gcóras is measa a bhféadfadh cuimhneamh air. Fáiltím roimh an bhfógra go ndéanfar seo a athbhreithniú agus tá mé cinnte go ndéanfaidh an tAire Stáit beart de réir a bhriathar. Guím chuile rath ar an Aire Stáit mar is gníomh a theastaítear anseo agus caithimid é seo a thabhairt ar ais do phobal na Gaeltachta. Caithimid déanamh cinnte de gur daoine atá ina gcónaí sa Ghaeltacht, ar spéis leo an Ghaeltacht agus atá dílis don Ghaeltacht a bheas ar an mbord. Beidh mé ag súil le moltaí cuimsitheacha ón Aire Stáit maidir le cén bealach is fearr dul chun cinn a dhéanamh agus go mbeidh níos mó ann ná díreach toghcheantar agus cé mhéad a thoghfar i chuile cheantar.

Tá roinnt rudaí áirithe eile go gcaithfear tógáil san áireamh ach tréaslaím leis an Aire Stáit agus beidh mé ag tnúth le dul chun cinn faoi dheireadh ar an gceist seo. Níl aon amhras agam, ná ag éinne atá ina chónaí sa Ghaeltacht agus atá ag plé le cúrsaí Gaeltachta ó lá go lá, go bhfuil an ceangal a bhíodh ann idir an bpobal agus an Ghaeltacht laghdaithe go mór in ionad a bheith treisithe agus ag treisiú. Is iad sin an úinéireacht agus an ceangal idir an bpobal agus an t-údarás ar cheart dóibh a bheith ann.