Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tuigim an méid atá ráite ag an Aire Stáit. Ó thaobh an phlean náisiúnta de agus gur sin atá i gceist ann, níl a fhios agam cén fáth mar sin nach bhfuil an tAire Stáit ag ceadú na leasuithe seo mar nílimid ach ag cur leis an méid atá luaite agus ag déanamh cinnte de go mbeidh spriocanna agus tréimhsí ama i gceist.

Tá a lán pleananna Stáit foilsithe le tamall anuas nach bhfuil tréimhse ama leagtha síos iontu ná sprioc-amanna ag baint leo. Tá moltaí scríofa síos agus ní hé nach n-aontaím leo go minic.

Mar shampla, maidir leis an bplean d'Óglaigh na hÉireann, measaim go raibh 85 moladh ann agus b’fhéidir go gcuimhin leis an Aire Stáit air nuair a bhí sé sa Fhreasúra agus ag déileáil le cúrsaí cosanta. Bhí 85 moladh déanta ach ní raibh sprioc-am scríofa síos le haon ceann acu. Ní rabhthas in ann iad a thomhais ná é a rá leis an Aire nó an Roinn Cosanta cé acu an raibh an sprioc á sroicheadh acu nó nach raibh. D’fhéadfaidís á rá go raibh siad ag obair ina threo. Táimid ag iarraidh cinntiú go bhfuil muid in ann tomhas a dhéanamh ar dhul chun cinn na reachtaíochta agus an phlean náisiúnta. Déanfadh sé sin é i bhfad Éireann níos éasca dúinn amach anseo. Nuair a thosaítear ag déanamh athbhreithniú ar an gcéad plean náisiúnta sé bhliain, nó cúig bhliain anois, níos déanaí, cad é an slat tomhais a bheidh ann seachas dul tríd gach rud eile? Má deirtear, agus tá sé luaite sa chomhrá faoin reachtaíocht seo, go mbeidh Gaeilge ag 20% dóibh siúd atá earcaithe, is sprioc shimplí é. Is féidir í a thomhais agus í a chur i gcomparáid leis na cúig bliana roimhe. An bhfuil spriocanna eile i gceist go mbeidh níos mó Gaeilge á labhairt ar an suíomh gréasáin nó á cur trasna san ionad oibre? An bhfuil líne fhóin ar leith nó an bhfuil aistriúchán déanta ar níos mó doiciméid nó cé mhéad duine a rinne comhairle a lorg as Gaeilge? Ní hé go mbeadh sé deacair ach bheadh sé níos fearr ná teacht suas le tuairimí agus moltaí. Mar a luaigh mé cheana féin, luaigh coimisiún na Gaeltachta i 1925 sraith mhór fhada ach ní raibh sprioc-amanna leagtha síos chun na straitéisí a chomhlíonadh.

Ní hé go bhfuil mise chun suí síos agus an t-amchlár ná an tréimhse ama a leagadh síos do gach ceann de na straitéisí seo nó na moltaí seo a thiocfaidh ón choiste comhairle. Sin an jab atá aige agus an jab a thug an tAire do. Seachas sin is féidir leo suí síos agus ceann de na sean-doiciméid a tharraingt ón tseilf, uasdátú beag a dhéanamh air agus, “happy days”, tá straitéis nua acu. Ní gá dóibh mar nach bhfuil sé leagtha síos chomh sonrach is atá i gceist sna leasuithe seo gur gá dóibh sprioc-amanna de shórt éigin ó thaobh céatadáin nó tréimhse ama nó a leithid a lua.