Catherine Connolly (Galway West, Independent) | Oireachtas source

Ní raibh sé ar intinn agam mórán a rá agus mé teacht ag an gcruinniú inniu ach ag an bpointe seo, ní chlúdaíonn an focal “frustrachas” na mothúcháin atá orm. Táimid ag rá leis an Aire Stáit go bhfuil an coiste seo thar a bheith tábhachtach. Is coiste é chun comhairle a chur ar cibé Rialtas agus cibé Aire atá ann, agus tá ionadaíocht i bhfad níos leithne ag teastáil air. Is dóigh go n-aontaíonn chuile Theachta Dála atá anseo go bhfuil ionadaíocht i bhfad níos leithne ag teastáil agus muna n-aontaíonn, ba chóir dóibh é a rá amach.

Ní maith liom an focal “géarchéim”. Ba mhaith liom a bheith ag caint go dearfach anseo agus ba mhaith liom a bheith dearfach. Tá teanga iontach ársa againn. Ar leibhéal amháin is míorúilt é go bhfuil sí againn fós ach ar leibhéal eile ní hea, mar tá sí againn de bharr obair na gcapall atá déanta ag daoine le Gaeilge ó dhúchas agus daoine a d’fhoghlaim an Ghaeilge ar an talamh. Sin an fáth go bhfuil an Ghaeilge againne, in ainneoin chuile bheart ó gach Rialtas chun deireadh a chur léi le neamhaird. Táimid anseo agus nílimid ag obair i bhfolús. Táimid ag rá go bhfuil deacrachtaí ann, go bhfuil obair na gcapall déanta ag an gcosmhuintir ar an talamh agus go bhfuil gá le beart anois ón Rialtas mar chuid den réiteach. Tá sé tábhachtach é sin a rá. Ní réiteach é an Bille seo ar na fadhbanna, ach is píosa beag den réiteach é.

Muna bhfuil an Rialtas sásta breathnú ar an gcoiste ní bheadh muinín ar bith agam as an rud atá ar siúl anseo. Nílimid ach ag rá go praiticiúil, más é bhur dtoil é, breathnú ar an gcoiste comhairleach, ionadaíocht i bhfad níos leithne a chur ann agus fáil réidh leis an tseafóid faoi bhall amháin ar son Ghaeltacht amháin. Tá sé maslach amach agus amach ball amháin ó Ghaeltacht amháin a bheith ann. Níl aitheantas ar bith ann ó thaobh na ndeacrachtaí atá ar an talamh, an ghéarchéim ó thaobh laghdú ar an daonra atá inniúil sa Ghaeilge agus na fadhbanna eile. Ní mór dúinn beagáinín ómóis agus meas a thaispeáint do na daoine sin, oibriú leo agus rá go bhfuilimid i ndáiríre leis an bpíosa seo den réiteach. Ní raibh mise sásta ar dtús agus cheap mé gur ag cur rudaí ar an méar fhada a bhí i gceist le coiste mar seo ach de réir a chéile ghlac mé leis. Tá gá le coiste agus is gá é a chur le chéile go sciobtha chun go mbeidh moltaí againn go sciobtha ón gcoiste sin, ach ní bheidh aon fhiúntas as coiste mar seo, a bheidh ag feidhmiú trí Bhéarla gan ionadaíocht leathan. Ní bheidh ann ach daoine ó Roinn anseo ag éisteacht le daoine ó Roinn ansin i mBéarla. Sin seafóid. Ní chloisim an tAire Stáit ag rá go bhfuil gá breathnú air seo arís, nó go bhfuil gá teacht ar ais agus breathnú ar cad atá ráite againn agus go n-oibreoidh muid as lámha a chéile, le chéile.

Rachaidh mé ar aghaidh leis na leasuithe atá i m’ainm féin chun soiléiriú a fháil. Ní raibh mé ró-radacach le leasú Uimh. 141. Táim ag iarraidh “do limistéar Gaeltachta” a scriosadh agus “do phobal na Gaeltachta” a chur ina ionad. Níl mé sásta leis an saghas foclaíochta atá agam anseo ach táim sásta leis an gcoincheap go bhfuil gá le hionadaíocht níos leithne agus gan a bheith ag caint faoi Ghaeltacht amháin.

Déanann leasú Uimh. 142 tagairt do "phobal na Gaeilge lasmuigh den Ghaeltacht" agus tá an leasú céanna curtha isteach ag an Teachta Ó Cuív agus na Teachtaí eile. Baineann páirt (g) den leasú le "saineolaí teangeolaíochta" a bheith ar an gcoiste freisin. Níor chuala mé freagra ar bith ón Aire Stáit maidir leis sin.

An féidir liom freagra a fháil? Gan fhreagra a fháil, beidh na leasuithe seo á mbrú agam.