Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Ní thuigim an freagra sin agus níl míniú ar bith i gceist leis. Bheadh stádas i bhfad Éireann níos fearr ag an tairiscint ghníomhach dá mbeadh sé luaite go sonrach sa tslí atá i gceist anseo. Chuideodh sé leis na caighdeáin atá faoi chaibidil ag an Aire Stáit agus atá le bheith os ár gcomhair.

Deirim arís, mas féidir in aon chor sampla dréachta nó rud éigin a chur faoinár mbráid ag tabhairt le fios cad atá i gceist sa chaighdeán nó sna caighdeáin atá le bheith leagtha síos ag an Aire Stáit do chomhlachtaí difriúla mar ní fheicim go dtiocfaidh siad roimh dheireadh na Céime seo. Ar a laghad beidh tuairim éigin againn ansin agus ní bheidh muid ag déanamh díospóireachta sa dorchadas. Dhéanfaí é sin i bhfad Éireann níos éasca dúinn tuiscint a bheith againn faoin méid atá taobh thiar den diúltú dá leithéid de leasú mar seo.

Tá sé feicthe againn, mar a dúirt mé cheana, nach bhfuil sé maith go leor a rá linn go dtiocfaidh sé sin. Má tá athrú chomh suntasach i gceist ó thaobh na scéimeanna teanga de a bhí ann roimhe seo agus má táimid ag bogadh i dtreo caighdeán, caithfear é sin a roinnt linn ar bhealach éigin. Glacaim leis go bhfuil eolas éigin sa Roinn agus ag an Aire Stáit faoin méid go díreach atá chun tarlú cuibheasach gasta tar éis don Bhille seo a bheith achtaithe. Ní rún Fatima atá i gceist anseo. Nílimid ag lorg ach dréacht agus tuigimid nach bhfuil ann ach dréacht, is é sin sampla lenar féidir linn eolas nó tuiscint éigin a bheith againn faoi. Tá tuiscint agam faoin treo, nó ceapaim go dtuigim an treo, a bhfuil an Rialtas ag dul. B’fhéidir go mbeadh tuiscint dhifriúil ag an Teachta Ó Cuív faoi agus tá tuiscint ag gach duine. Is iad sin na tuairimí a bhímid ag roinnt leis an Aire Stáit.

B’fhéidir go bhfuil breall orm go huile is go hiomlán agus go bhfuil rud éigin eile i gceist. An féidir leis an Aire Stáit an dréacht sin a sholáthar in aon chor dúinn ionas go mbeidh an tuiscint sin againn? Mura bhfuil rud os ár gcomhair agus léiriú soiléir faoin méid atá i gceist, ní fheicim cén fáth nach mbeadh an tAire Stáit ag glacadh leis an leasú seo. Tá sé simplí agus níl aon chostas i gceist leis.

Tá an leasú ag iarraidh ar chomhlacht Stáit a chraobhscaoileadh don phobal atá sé in ainm is a bheith ag soláthar seirbhísí dóibh go bhfuil seirbhís ar fáil acu, i nGaeilge nó i mBéarla, ach i nGaeilge sa chás seo, ionas gur féidir leis an bpobal an tseirbhís sin a éileamh uathu. Dá réir, ní bheidh an tseirbhís ina suí ansin agus, ar shlí amháin, le hairgead agus am na ndaoine atá sé de ghnó acu an tseirbhís sin a chur ar fáil á chur amú ag an tseirbhís sin. D’fhéadfadh go bhfuil daoine atá fostaithe chun seirbhís Ghaeilge a chur ar fáil ina suí istigh i seomra Ranna Stáit agus nach bhfuil a fhios ag aon duine go bhfuil siad ann, ar nós na ndaoine a dúradh liom fúthu a bhí in Ardoifig an Phoist sa rubber room agus nach raibh aon obair cheart leagtha amach dóibh agus gur shuigh siad ansin go dtí gur iarr duine éigin, tar éis cúpla bliain, faoin gcúis a bhí siad ag íoc a lán airgid don dream sin agus cuireadh iad chun obair éigin eile a dhéanamh. Má tá obair ann, agus tá sé ann mar tá seirbhísí Gaeilge á lorg againn, ba chóir go mbeadh a fhios againn go bhfuil na seirbhísí sin ar fáil. Ba chóir go mbeadh an tseirbhís ann ar aon chaoi ach dhéanfadh an leasú seo an bhearna a laghdú nó a mhaolú idir an t-am atá faoi láthair ann agus an t-am a bheadh gach uile sheirbhís sa státchóras ar fáil dúinn go dátheangach. Má tá daoine fostaithe nó má tá seirbhísí ann ba chóir go mbeadh a fhios againn go bhfuil siad ann agus gur féidir linn iad a éileamh dá réir.

Uaireanta, bíonn uimhreacha gutháin difriúla ann chun glaoch a dhéanamh ar sheirbhísí trí Ghaeilge agus bíonn muid in ann cnaipe “A” nó “B” nó pé rud a bhrú, nó ar an suíomh idirlín brúnn muid an rogha "Gaeilge" seachas "Béarla", nó pé rud atá i gceist. Níl ann ach go mbeadh dualgas orthu na seirbhísí sin a chraobhscaoileadh. Ba chóir go mbeimid ag glacadh leis an leasú seo.