Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tairgim leasú Uimh. 47:

I leathanach 9, idir línte 16 agus 17, an méid seo a leanas a chur isteach: “Leasú ar alt 9 den Phríomh-Acht

4.Leasaítear alt 9 den Phríomh-Acht tríd an bhfo-alt seo a leanas a chur isteach i ndiaidh fho-alt (3):

“(4) Cuirfidh comhlacht poiblí an pobal ar an eolas, trí thairiscint ghníomhach, faoi na seirbhísí a fhéadfaidh daoine a fháil uaidh trí mheán na Gaeilge.”.”.

An rud atá i gceist anseo ná go gcuirfidh comhlachtaí poiblí an pobal ar an eolas trí thairiscint ghníomhach faoi na seirbhísí a d’fhéadfadh duine a fháil uathu trí mheán na Gaeilge. Tá muidne ag triail a chinntiú go mbeidh gach uile cheann de na seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge ach faoi láthair tá roinnt seirbhísí agus áiseanna ar fáil agus níl a fhios ag an bpobal i gcoitinne nó an pobal Gaeilge agus Gaeltachta go bhfuil siad ann. Déanann an leasú seo iarracht cur ina luí ar chomhlachtaí poiblí gur gá dóibh beart a dhéanamh chun cinntiú go mbeidh a fhios ag an bpobal fúthu. Ansin bheadh éileamh ar an tseirbhís trí Ghaeilge má tá sí ar fáil.

Thar na blianta, bhíodh daoine ag rá liom nach raibh aon duine ag cur isteach ar sheirbhísí áirithe. Luaigh mé roimhe seo an cheist mar gheall ar an bhfoirm don passport. Nuair a théadh daoine isteach ag stáisiún Garda á lorg, bhíodh na gardaí ag rá nach raibh siad acu mar nach mbíodh aon duine riamh á lorg. Níl sé de chead acu gan é sin a bheith ar fáil agus ba chóir go mbeadh an pobal ar an eolas go bhfuil sé ar fáil. Tháinig an t-ábhar seo chun cinn nuair a bhí an comhchoiste ag cur a thuarascáil le chéile. Luaitear an méid a dúirt Julian de Spáinn, ard-rúnaí Chonradh na Gaeilge, ar leathanach 173.

Dúirt sé leis an gcomhchoiste mura gcuirtear an pobal ar an eolas go leanúnach agus go gníomhach go bhfuil an ceart acu agus go bhfuil fáilte rompu na seirbhísí Gaeilge atá ar fáil a úsáid, ní chuirfear go suntasach le húsáid na seirbhísí sin. Lean sé á rá nach bhfuil éileamh ar na seirbhísí céanna sin. Bhí an Coimisinéir Teanga ar an bport céanna le linn dó a bheith ag caint faoi. Tá an méid a bhí le rá aige sa tuarascáil freisin.

Tá sé i gceist i gceannteidil an Bhille seo nuair a foilsíodh iad in 2017 go mbeadh tairiscint ghníomhach i gceist maidir le seirbhísí comhlachtaí poiblí, ach níl sé sin sa Bhille nó i leasuithe an Aire Stáit. Níl a fhios agam an fáth a tarraingíodh siar é ón gcinneadh Rialtais a bhí ann mar is é an Rialtas a ghlac na ceannteidil ar an gcéad dul síos agus a chuir na forálacha a bhaineann leis sin chun cinn. Gan an pobal a chur ar an eolas faoi na seirbhísí nua a bheidh ar fáil trí Ghaeilge den chéad uair le hathrú polasaí earcaíochta agus soláthar, níl mórán maitheasa leis na hathruithe sin toisc nach mbeadh a fhios ag na daoine go bhfuil an t-athrú poirt tarlaithe. Má táimid ag lorg go mbeidh athrú á dhéanamh sna comhlachtaí, ní hamháin anois ach de réir an chaighdeáin teanga atá an tAire Stáit le cur chun cinn in ionad na scéimeanna teanga, béimid ag lorg go ndéanfaidh na comhlachtaí poiblí, na Ranna agus a leithéid breis seirbhísí a chur ar fáil. Má dhéanann siad é sin go rúnda, ní bheidh a fhios ag an bpobal agus beidh daoine ag caitheamh anuas ar na Ranna nach bhfuil na seirbhísí ar fáil. B’fhéidir, áfach, go bhfuil na seirbhísí ar fáil agus go bhfuil daoine curtha ar leataobh acu chun déileáil le hiarratais ón bpobal i nGaeilge, nó a leithéid, nó chun uimhir ghutháin a fhreagairt nuair a thagann glaoch isteach ó phobal na Gaeltachta atá ag iarraidh a ghnó a dhéanamh. B’fhéidir go bhfuilimid ag caitheamh anuas orthu gan chúis. Measaim féin nach bhfuilimid ach ba chóir go mbeadh sé ina chuid den dualgas é sin a fhógairt nuair atá siad ag déanamh fógraíochta ar rudaí eile. Ní leor é líne bheag ag bun an ruda á rá go bhfuil sé seo ar fáil as Gaeilge chomh maith. Ba chóir go mbeadh tús áite tugtha dó.