Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 9 February 2021

Select Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2019: Céim an Choiste (Atógáil)

Photo of Pa DalyPa Daly (Kerry, Sinn Fein) | Oireachtas source

Nílim sásta leis an bhfreagra go bhfuil leasú Uimh. 42 as ord. Níl aon chostas breise ag baint le fógairtí, fógráin, comharthaí ná ceannteidil a fhoilseofar sa todhchaí. Is Bille é seo chun úsáid na Gaolainne a chur chun cinn agus an Stát ag déanamh cumarsáide leis an bpobal nó ag soláthar seirbhísí dó. Is é an rud is simplí agus is bunúsaí é sin. Is iad na comharthaí bóithre an chéad rud a fheiceann daoine nuair a thagann siad isteach in Éirinn. Féadfaidh an tAire cinneadh a dhéanamh i leith ábhair agus leagan amach aon chomhartha a dhéanfar. San alt atá molta, deirtear "maidir le haon sín tráchta a chuirfear in airde in aon suíomh sa Stát, is i nGaeilge nó i nGaeilge agus i mBéarla a bheidh sí d’ainneoin aon achtachán eile." Mar sin, nuair atá comhartha bóithre nó sín bóithre á aistriú, d'fhéadfaí ceann as Gaeilge a chur in airde ina ionad.

Tá a fhios ag gach éinne gur tháinig na hinnealtóirí go hÉirinn suas le 200 bliain ó shin chun na logainmneacha a aistriú ó Ghaeilge go dtí Béarla na banríona. Ghoid siad na logainmneacha Gaolainne uainn. Lean muid ar aghaidh leis an díshealbhú sin, nó an eviction mar a thug Brian Friel air sa dráma Translations, agus táimid ag leanúint ar aghaidh sa treo chéanna fós mar tá an Ghaeilge sa dara áit go fóill. Tá faillí déanta uirthi. Chun comparáid a dhéanamh le tíortha cosúil leis an Albain agus an Bhreatain Beag, feictear ainmneacha na gcathracha agus na mbailte i mBéarla anseo ach sa Bhreatain Beag is Abertawe a fheictear ar na comharthaí bóithre seachas Swansea agus daoine ag dul chuig an ferry. In Éirinn, tá na comharthaí seo i mBéarla agus na focail as Gaeilge iodálach agus íseal orthu. Níl sé sin ceart. An bhfuilimid beagáinín náireach mar gheall ar ár dteanga dhúchais? Tagann formhór na logainmneacha ón nGaolainn. Nach bhfeiceann muid fiúntas sa Ghaolainn? An bhfuil muid bródúil aisti? Táimid ag cur sa dara háit í nó í a fhágáil in áit na leathphingine. Tá sé de dhualgas orainn an éagóir a dhein innealtóirí a cheartú agus is é seo an áit chun é sin a dhéanamh. Mar a deirtear san iarthar, tá obair na gcapall déanta ag daoine chun an Ghaolainn a neartú lasmuigh den Bhille seo. Tá sé sin i mbaol muna bhfuil muid in ann rud chomh bunúsach agus na comharthaí bóithre a athrú a dhéanamh.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.