Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Ba mhaith liom é a bhrú. Tá damáiste á dhéanamh do stádas na Gaeilge toisc nach bhfuil an tús áite a lorg mé á thabhairt don Ghaeilge mar choinníoll sa chás seo ar an leibhéal is airde. Ní hé go bhfuil folúntas ann don Chúirt Uachtarach de shíor nó nach bhfuil daoine d’ardleibhéal ar fáil. Sa leasú seo, táimid ag iarraidh a chinntiú go mbeidh Gaeilgeoirí ann amach anseo, nó ar a laghad daoine atá inniúil sa Ghaeilge. Tá sé sin riachtanach toisc cé chomh casta is atá ceist na Gaeilge i gcomhthéacs an stádas bunreachtúil. Tá orthu tuiscint a bheith acu ar an dá theanga chun a dhéanamh cinnte de, mar a luaigh mé nuair a thaispeáin mé an leabhar sin don Aire Stáit, go dtuigeann siad cé chomh difriúil is atá an téacs sa Bhunreacht i nGaeilge agus i mBéarla. Tá a lán cásanna sa Chúirt Uachtarach gafa le tuiscint a bheith ag duine agus cinneadh a dhéanamh atá bunaithe ar an bhfoclaíocht atá sa Bhunreacht agus, chomh maith céanna, sa reachtaíocht. Is í an fhadhb is mó atá againn leis an reachtaíocht ná gur aistriú ón mBéarla atá ann, den chuid is mó, seachas é a bheith déanta sa treo eile. B’fhéidir go dtarlóidh athrú amach anseo agus go mbeidh sí á foilsiú go comhuaineach. Faoi láthair, cé go bhfuil stádas ann leis an reachtaíocht i nGaeilge agus in ainneoin gur aistriú ó Bhéarla é, tá tús áite i gcúrsaí dlí ag an reachtaíocht sin. Is chun an méid sin a thuiscint agus an míniú atá taobh thiar d’fhocail a aithint atáimid ag díriú ar an ábhar seo. Tá an-tábhacht ag baint leis an gcomhthéacs a bhíonn ann go minic. Tá difríochtaí iomlána agus substaintiúla i gceist le roinnt den fhoclaíocht i mBéarla agus i nGaeilge sa Bhunreacht agus le roinnt de na frásaí a úsáidtear ann. Ba chóir dúinn díriú isteach air sin agus é a cheartú amach anseo. Faoi láthair táimid ag déileáil le leasú Uimh. 39 agus táim den tuairim gur chóir dúinn caighdeán a leagan síos go mbeadh an Ghaeilge ag aon bhreitheamh de chuid na Cúirte Uachtaraí a bheidh á cheapadh amach anseo.