Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Mar a dúirt an Teachta Ní Chonghaile, tá sé simplí. De réir ailt 5 den Acht, cuirtear tuarascáil bhliantúil faoi bhráid an Oireachtais chuile bhliain a dhéanann scrúdú ar conas mar a chuirtear an tAcht i bhfeidhm. Is léir go raibh sé i gceist sa bhforáil sin go ndéanfadh an tOireachtas an tuarascáil sin a scrúdú ach ní sin a tharlaíonn chuile bhliain, má tharlaíonn sé in aon chor. Sin an áit a bhfuil an fhadhb aitheanta. Ní bhíonn cur chuige ceart ag Tithe an Oireachtais maidir leis seo. Glacaim leis nach sin a bhí i gceist nuair a bhí na hoifigigh sa Roinn ag cur an tAcht le chéile ar an gcéad dul síos chomh fada siar le 2002.

D'iarr an Teachta Moynihan an bhfuil sé ag teacht salach ar na Buan-Orduithe. Is féidir na Buan-Orduithe a athrú. Athraítear iad go rialta agus sin an fáth go bhfuil an coiste ann. Tá an t-ádh linn go bhfuil an coiste ann agus go bhfuil sé sna Buan-Orduithe ach ní gá dó a bheith ann tar éis an chéad toghchán eile.

Ní gá go mbeidh Aire nó Aire Stáit againn atá báúil agus sásta cur chun cinn ceart a dhéanamh maidir leis an nGaeilge. Táimid tar éis Airí a bheith againn ar a raibh dualgais maidir leis an nGaeilge nach raibh chomh tógtha leis an nGaeilge agus a dhírigh isteach ar na dualgais eile a bhí sna teidil acu seachas ar an nGaeilge. Táimid ar fad thíos leis na tréimhsí sin. Is féidir liom féachaint ar leasú nó athrú a dhéanamh ar mo leasú ach, go bhfios dom, ní thagann sé salach ar na Buan-Orduithe.

Chomh maith céanna, tá cásanna ann ina gcuirtear tuairiscí díreach chuig coistí áirithe atá ainmnithe nó ar a bhfuil dualgas maidir leis an ábhar atá i gceist. Athraíonn teidil na Ranna agus teidil na gcoistí, ach bogann na dualgais timpeall. Nuair nach raibh an cultúr ina chuid de theideal an choiste, bhí an dualgas sin fós ar an gcoiste sin toisc go raibh sé ina théarmaí tagartha go raibh air díriú isteach air, cé nach raibh sé sa teideal. Mar an gcéanna, tá athrú tagtha ar theideal an choiste seo. Cuireadh "pobal labhartha na Gaeilge" isteach ann don chéad uair riamh. Roimhe seo, ba "Roghchoiste na Gaeilge, na Gaeltachta agus na nOileán" an teideal a bhí air. Uaireanta ní bhíonn ach "an Ghaeltacht" ann seachas "an Ghaeilge" chomh maith. Tarlaíonn na hathruithe sin.

Is é an rud atá i gceist agam anseo, agus táim sásta críochnú leis seo, ná déanamh cinnte de go mbeidh oversight ag an gcoiste ar aon tuarascáil den leithéid sin a fhoilseofar amach anseo agus go dtarlóidh é sin go huathoibríoch, is é sin le rá, nach mbeidh ar an Dáil rún a rith chun é sin a dhéanamh. Go bhfios dom, tarlaíonn é sin le tuairiscí na n-ombudsmen difriúla. Téann tuairiscí ón Ombudsman do Leanaí go dtí an coiste ábhartha, mar shampla. Táim ag caint freisin faoi thuairiscí ón gCoimisinéir Teanga agus ón Ombudsman agus a leithéid. Ba chóir go dtiocfaidh an tuairisc sin os comhair an choiste seo. Measaim go dtagann tuairisc an Choimisiún um Chaighdeáin in Oifigí Poiblí - SIPO as Béarla - os comhair an choiste um ethics freisin. Ní gá don choiste ábhartha aon rud a dhéanamh leis. Níl i gceist ach go dtiocfadh sé os a chomhair. Mar sin, bheadh baill an choiste in ann pé cinneadh is mian leo a dhéanamh. Ní bheadh brú curtha orthu. An bhfuil an tAire Stáit ag iarraidh aon rud eile a rá?