Catherine Connolly (Galway West, Independent) | Oireachtas source

Ní thuigim an fhadhb. Tá níos mó míniú ag teastáil uaimse. Tá a fhios agam go bhfuil dea-thoil ag an Aire Stáit don Ghaeilge agus go bhfuil tacaíocht á tabhairt aige don choiste seo, ach tiocfaidh am agus ní bheidh sé ann. Beidh mé féin imithe níos túisce ná an tAire Stáit. Ní bheidh muid anseo.

An rud atá i gceist anseo ná meas agus cearta ó thaobh na Gaeilge de. Caithimid meas a léiriú don Ghaeilge agus breathnú ar an nGaeilge mar rud atá sé de cheart ag daoine a úsáid. Táimid anseo ag déanamh díospóireachta maithe chuile sheachtain agus an fáth go bhfuilimid anseo ná go bhfuil teipthe go huile is go hiomlán ar an gcóras agus ar na daoine atá i gcumhacht ó thaobh na Gaeilge. Sin an rud ón tús agus ní mór dúinn é sin a aithint. Tá an Ghaeilge i dtrioblóid, in ainneoin dea-thoil an Aire Stáit agus dea-thoil na ndaoine ar an talamh. Níl amhras ar bith orm ach go bhfuil dea-thoil ag formhór muintire na tíre seo don Ghaeilge ach ní hionann dea-thoil muintir na tíre agus an dearcadh atá ag an státchóras.

An rud a táimid ag caint faoi anseo ná leasú simplí chun dualgas a chur ar cibé cén duine atá ann sa chóras an tuarascáil a chur os comhair an choiste. Mar a dúirt an Cathaoirleach, is buanchoiste é don chéad uair le cúpla bliain anuas agus sin rud maith agus céim dhearfach. Níl a fhios agam cad í an fhadhb. Táimid ag caint faoin nGaeilge, faoi chomhthéacs na Gaeilge agus an fáth go bhfuil gá le Bille láidir a bheith ann. Nílimid tagtha fós go dtí na ceisteanna is tábhachtaí ach ní thugann an fhreagra ón Aire Stáit a lán muiníne dom go bhfuil an Rialtas i ndáiríre. Tuigim go bhfuil a lán oibre déanta. Tá sé sin ráite agus níl mé chun am a chur amú ag gabháil mo bhuíochas. Tá a fhios againn an méid oibre atá taobh thiar de seo ach tá easpa aitheantais ann ó thaobh na géarchéime de agus ó thaobh na míchothromaíochta atá i gceist leis an mBéarla i gcomparáid leis an nGaeilge. Sin an fhadhb.

Níl i gceist leis an leasú seo ach cúpla focal chomh maith le "gach Teach den Oireachtas". Chuirfeadh sé sin in iúl go mbeidh dualgas eile ann maidir leis an tuarascáil. Tá an tuarascáil thar a bheith tábhachtach. Sin an áit a fhaigheann muid an t-eolas maidir le cur i bhfeidhm an Achta. Ba chóir go rachadh sé go comhuaineach nó go huathoibríoch go dtí coiste na Gaeilge. Ní fheicim an fhadhb, in ainneoin dhá fhreagra ón Aire Stáit.