Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

An lá faoi dheireadh, bhíomar ag plé inniúlacht sa Ghaeilge i gcomhthéacs an Bhille. Bhíomar ag caint faoi inniúlacht sa státchóras i gcoitinne, sna comhlachtaí Stáit agus sna hinstitiúidí Stáit. Bhí mise agus roinnt de na Teachtaí a thug tacaíocht dom ag lorg go leagfaí síos i reachtaíocht bunleibhéal inniúlachta. Mhol mé leibhéal B2 ar chomhchreat tagartha na hEorpa um theangacha. Aontaíonn an chuid is mó d'eagrais Ghaeilge sa tír leis sin mar leibhéal agus tá sé in úsáid in a lán tíortha san Eoraip. Bhí mé ag smaoineamh arís air ón lá deireanach agus táim cinnte dearfach gur chóir go mbeadh sé seo leagtha síos i reachtaíocht. Dúirt an tAire Stáit an lá deireanach go mbeadh sé sásta féachaint ar an gceist seo. Molaim é as sin ach is í an fhadhb atá agam ná go gcaithfidh cinnteacht a bheith ann. Is í sin an fhadhb is mó. Ní ceist nua é seo. Mar a dúirt mé an lá faoi dheireadh, ní ceist é a phioc mé anuas ón spéir. Is ceann de na ceisteanna is bunúsaí sa reachtaíocht é. Dúirt an Teachta Ó Cuív an rud céanna an lá deireanach. Muna bhfuil bunleibhéal leagtha síos againn, ní bheidh a fhios ag an státchóras ná ag an bpobal i gcoitinne cad é an bunleibhéal a bhfuil muid ag súil leis.

Tuigim go bhfuil an tAire Stáit chun na caighdeáin nua a bheidh ag teacht isteach a leagan amach ag pointe éigin. Tá sé ag caint faoi chaighdeáin áirithe a leagan amach do gach uile pháirt den státchóras. Sna caighdeáin sin, beidh air a rá cén seirbhísí a bheidh ar fáil i nGaeilge. Agus muid ag déileáil le hearcaíocht chuig an státchóras agus le státseirbhísigh agus searbhóntaí poiblí, caithfear tuiscint cén leibhéal Gaeilge atá ag teastáil uathu. Bhí Breanndán Ó Beaglaíoch ag caint faoin gceist sin i rith na seachtaine agus dúirt sé nach bhfuil sé maith go leor muna bhfuil duine in ann ach "fán nóiméad" a rá. Ní leibhéal cuí Gaeilge é sin. Má théim go dtí an Fhrainc, ní ligeann mise orm go bhfuil an Fhraincis agam. Ní féidir liom ach bunchómhrá a dhéanamh sa teanga sin. Tá cúpla focal de agam. Is mór an trua dom nár fhoghlaim mé i gceart é ar scoil, in ainneoin iarrachtaí Tony Gregory agus múinteoirí Fraincise eile a bhí agam.

D'fhoghlaim a lán daoine eile sa rang liom Fraincis ar leibhéal i bhfad Éireann níos fearr ná mar a bhí agamsa. Níor ghlac mise an cur chuige ceart nó b'fhéidir nach raibh mé dírithe uirthi i gceart ag an am sin.

Tá mise den tuairim seo, agus tá a lán daoine eile a bhí ag féachaint isteach ar an díospóireacht an lá faoi dheireadh den tuairim céanna. Spreag an díospóireacht a lán daoine ríomhphost a chur chugam ar aon chaoi. Tá súil agam go bhfuair daoine eile iad chomh maith, ní díreach ar an ábhar seo ach ar ábhair eile freisin. Beidh muid in ann iad sin a lua diaidh ar ndiaidh. Chomh maith leis sin, fuair muid nóta eile ón dream in Ollscoil Mhá Nuad atá ag déanamh iarracht a leagan amach an cur chuige atá acu maidir leis an gcaighdeán B2 a bhí luaite agamsa. Tá siadsan ag déanamh an leagan amach sin agus b'fhéidir go mbeidh leaganacha difriúla ar leibhéil difriúla más sa treo sin atá an Rialtas ag dul, ach ba chóir go mbeadh sé ann go bhfuil leibhéal áirithe i gceist.

Nuair a bunaíodh an Stát, bhí sé le tuiscint go mbeadh leibhéal áirithe ann. Rinneadh iarracht le tamall de bhlianta go mbeadh Gaeilge ag na státseirbhísigh, na gardaí san áireamh. Ba rud mór é do lucht na Gaeltachta go raibh poist ar fáil dóibh toisc go raibh siad chun tosaigh ó thaobh na Gaeilge de. Ba í an Ghaeilge an teanga dhúchais a bhí acu agus b'fhéidir gur sin an fáth go raibh an oiread sin daoine ó na Gaeltachtaí sa Gharda agus sa státseirbhís. Nuair a baineadh na riachtanais sin, tharla teip. Níor tharla an teip sin sa státchóras amháin, a bhí teipthe air ar aon chaoi, toisc nach raibh daoine ag comhlíonadh na riachtanais sin, ach tharla teip ó thaobh múinteoireachta de agus ó thaobh ábhair múinteoireachta de chomh maith céanna. Tá an teip ar fud an chórais toisc gur tharraing an Stát siar ó na dualgais a bhí air maidir leis an riachtanas sin a chur i bhfeidhm. Nílimid ach ag déanamh iarracht bogadh píosa amháin ar ais i dtreo riachtanais a bheith ann ionas go mbeidh caighdeán áirithe i gceist.