Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Ghlac mé leis sin 20 bliain ó shin. Tá rudaí bogtha ar aghaidh agus tá níos mó bealaí difriúla ann chun breithiúnas a dhéanamh ar cheisteanna le fiche bliain anuas. Uaireanta bunaítear binsí fiosrúcháin. Ní hé díreach an Chúirt Dúiche, an Chúirt Coiriúil, an Ard-Chúirt, nó an Chúirt Uachtarach a bhíonn i gcónaí ann. Ní gá go bhfuil an fhoclaíocht i gceart agus má tá fadhb leis an bhfoclaíocht maidir leis an gcoincheap, is féidir linn tabhairt faoi sin, ach an rud atá i gceist ná go gclúdódh sé aon bhinse arbh fhéidir leis breithiúnas a dhéanamh ar dhuine nó ar chás, agus ní bhíonn sin i gcónaí clúdaithe ag na cúirteanna.

Is féidir leis an Dáil anseo a leithéid a chur ar siúl faoi iniúchadh nó inquiries. Mar shampla, bhí muid ag caint anseo an tseachtain seo caite faoi cheisteanna na máithreacha, na bpáistí agus na n-institiúidí sin. Ghlac mé go raibh sé de cheart ag daoine a bhfianaise a thabhairt i nGaeilge, ach an raibh sé de cheart acu, dá mbeadh siad á gceistiú faoin bhfianaise sin, go mbeadh sé sin déanta go huile is go hiomlán trí Ghaeilge?

Mar shampla eile, bíonn cúirt nó binse socraithe nuair a bhíonn bád imithe go tóin poill nó nuair atá rud éigin ó thaobh cúrsaí fostaíochta a théann go dtí an binse Workplace Relations Commission. Níl a fhios agam, agus b’fhéidir go bhfuil breall orm ach measaim nach bhfuil, go bhfuil sé de cheart ag duine ó thús deireadh an cás a bheith cloiste, nó go ndéanfar déileáil leis an duine i nGaeilge ina iomláine. Dá mbeadh cás ag an mbinse fiosrúcháin nó breithiúnais sin faoi chomhlacht atá sa Ghaeltacht, an mbeadh sé de cheart ag na páirtithe é sin a chloisteáil go huile is go hiomlán trí Ghaeilge, nuair is fostóirí agus fostaithe ón nGaeltacht atá i gceist? Ba chóir go mbeadh sé de cheart acu a theanga dhúchais agus teanga an cheantair a úsáid sa chás sin.

Is é sin an fáth go bhfuil mé ag iarraidh é sin a chur chun cinn. An féidir leis an Aire Stáit an méid atá ráite aige a leathnú nó iniúchadh a dhéanamh chun a fháil amach an bhfuil srianta ann maidir le binsí fiosrúcháin nó cúirteanna eile seachas na cinn a ghlacann an gnáthphobal leo?