Dr. John Walsh:

Gabh mo leithscéal. Cheap mé gur 2030 a bhí i gceist ag an Seanadóir. Tá ceist bhunúsach le cur faoin 20%. Beidh sé an-dúshlánach mar táimid ag dul ó leibhéal an-íseal ar fad. An mbeidh an 20% le tabhairt isteach i ngach comhlacht poiblí sa tír ag an am céanna, nó an mbeidh córas ann le cinntiú go dtabharfar tús áite do chomhlachtaí áirithe? Mar shampla, an mbeadh na húdaráis áitiúla sa Ghaeltacht, nó comhlachtaí a bhíonn ag déileáil cuid mhaith leis an bpobal, chun tosaigh sa líne nó sa scuaine? Is dócha go mbraithfidh sé sin ar na caighdeáin teanga chomh maith. D’aontódh go leor daoine go bhfuil sé i bhfad níos tábhachtaí go sroichfear an 20% níos tapúla i gcomhlachtaí áirithe ná a chéile. Má tá cuspóir ginearálta ann go mbeidh an 20% seo againn ar fud na háite agus má dhéantar iarracht é a chur i bhfeidhm ag an ráta céanna i ngach comhlacht poiblí ag an am céanna, tá baol ann go dteipfidh sé. Is gá tús áite a thabhairt do chomhlachtaí áirithe, mar a déanadh leis na scéimeanna teanga. Roghnaíodh comhlachtaí áirithe le scéimeanna teanga a bhunú ar an gcéad dul síos, comhlachtaí a bhí níos tábhachtaí ó thaobh an phobail nó a bhí baint acu le pobal na Gaeilge nó na Gaeltachta. Sin an rud is tábhachtaí faoin 20%. Caithfimid córas a oibriú amach chun tús áite a thabhairt do chomhlachtaí áirithe a bhfuil tábhacht níos mó leo ó thaobh an phobail agus a bhfuil níos mó cumarsáide ag an bpobal leo.

Maidir leis an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe a bheith míshásta go mbeadh tuairimí eile ag teacht isteach, tá sé riachtanach go bhfuil tuairimí eile ann agus faoi láthair tá ionadaíocht an choiste i bhfad ró-chúng. Go háirithe ó thaobh ionadaíocht a thabhairt don phobal agus do na daoine ar a bhfuil an tAcht seo dírithe, léiríonn an stair le 100 bliain anuas nach raibh go leor den Státseirbhís ar son na Gaeilge agus gur theip ar an Stát go ginearálta seirbhísí Gaeilge a chur ar fáil ar bhealach cuimsitheach. Mar sin, ní bheadh muinín ag na daoine a lorgaíonn seirbhísí ann dá mbeadh ionadaithe ó na Ranna amháin i bhfeighil an choiste. Tá sé riachtanach níos mó ionadaíochta a bheith ar an gcoiste. Dár ndóigh, tá na heagraíochtaí Gaeilge ann chomh maith agus tuigim gur labhair a gcuid ionadaithe leis an gcoiste seo le déanaí. D’fhéadfadh ionadaithe ó na heagraíochtaí Gaeilge a bheith ar an gcoiste chomh maith le hionadaithe Gaeltachta. Bheadh sé an-deacair ar aon duine amháin a bheith ag déanamh ionadaíochta ar son pobal na Gaeltachta leis nó léi féin agus ní bheadh sé sin sásúil. Tá sé ró-chúng.