Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 11 November 2020

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Cúraimí agus Struchtúr Údarás na Gaeltachta, agus Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2020: Údarás na Gaeltachta

Mr. Mark de Faoite:

Ar an mBreatimeacht, chuir an Teachta McHugh agus an Seanadóir Clifford-Lee ceisteanna faoi céard is féidir linn a dhéanamh sa bhreis ar an méid atáimid ag déanamh. Chuir an Teachta Connolly cúpla ceist ar an mBreatimeacht chomh maith. Mar a dúirt sí, tá fadhb aisteach ag na comhlachtaí beaga toisc nach bhfuil foireann acu chun déileáil le ceisteanna nach bhfuil siad cinnte gurb iad na ceisteanna cearta. Ó thaobh an Bhreatimeachta de, tá cuid mhaith oibre déanta againn le webinars agus cúrsaí a chur ar fáil ag comhlachtaí beaga. Bhí an-éileamh ar na cúrsaí sin. Chuir muid a leithéid de chúrsa ar fáil ó thaobh iompair agus logistics de chun go mbeadh na comhlachtaí in ann tuiscint a bheith acu faoi fhéidearthachtaí eile ó thaobh táirgí a thógáil go dtí an Bhreatain agus tríd an mBreatain.

Bhí cuid na cúrsaí sin ar idirbheartaíocht mar is léir go bhfuil deis mhór ann go mbeadh daoine ag iarraidh nó in ann teacht ar chliaint nua. Tá cleachtadh againn sa tír seo ar phlé le daoine i Sasana. Níl an oiread sin cleachtaidh againn ar phlé le daoine sa Fhrainc, san Iodáil, sa Ghearmáin ná aon áit eile ó thaobh teanga agus cultúir de. Chuir muid a leithéid de chúrsaí ar fáil agus bhí éileamh mór orthu. Táimid ag leanúint ar aghaidh le webinars, mar gheall ar chúrsaí Covid, chun an t-eolas sin a roinnt leis na comhlachtaí.

Tá sé deacair do na comhlachtaí beaga. Bhí éileamh fíorbheag ar na deontais a bhí le fáil ó thaobh an Bhreatimeachta. Tá sé sin intuigthe mar ní raibh a fhios ag daoine céard ba cheart a dhéanamh ná cén chuid den Bhreatimeacht ba cheart dóibh díriú isteach air. Táimid fós ag fanacht ar scéal faoi sin. Bhí cuid de na comhlachtaí móra sásta a bheith níos solúbtha agus iad ag breathnú ar na féidearthachtaí breise a bhí ann ó thaobh market development, forbairt agus túslíne a chur lena gcuid oibre. Ó thaobh ceist an Teachta McHugh, táimid ag lorg airgid bhreise ón Rialtas don bhliain seo chugainn faoi scéim Bhreatimeachta. Nuair a bhreathnaítear ar na scéimeanna a bhí tugtha chun cinn ag Covid-19, bhí éileamh aisteach mór ann mar bhí an tionchar á bhuaileadh ar na comhlachtaí ar an bpointe. Tá níos mó ná 400 comhlacht anois atá iarratais déanta agus ceadaithe acu faoi scéimeanna áirithe Covid-19.

Feicfimid go bhfuil daoine ag baint úsáide as na scéimeanna éagsúla chun teacht ar réiteach ar an mBreatimeacht. Tá fadhb ann ó thaobh go dtuigfeadh na comhlachtaí, agus na comhlachtaí beaga ach go háirithe, cé go díreach an tionchar a bheidh aige sin orthu. Táimid ag obair go dlúth le Fiontraíocht Éireann, a bhfuil go leor scéimeanna aige agus a bhfuil meabhrán tuisceana againn leis. Tá teacht ar chomhlachtaí Gaeltachta ar na tacaíochtaí sin ach is rud casta deacair é, go mór mór do na comhlachtaí beaga. Tá baol ann do chuid mhaith de na comhlachtaí atá againn, go mór mór comhlachtaí i nDún na nGall a dhéanann go leor thar na Teorann sin. Táimid ag obair leo. Is daoine nuálacha iad. Tá siad ag plé le forbairt táirgí nua chun teacht timpeall ar fhadhb an Bhreatimeachta. Táimid dóchasach. Tá daoine fós uaillmhianach. Táimid ag súil go mbeidh scéim nua Bhreatimeachta againn chun tabhairt faoin méid obair bhreise is féidir linn a dhéanamh.

Chuir an Teachta Ó Cuív ceist faoi Chorr na Móna. Mar is eol dó, tá obair tosaithe sa seanmhonarcha ar na hoibreacha inmheánacha atá le déanamh. Faraor, tháinig cúpla ceist bhreise ar an iarratas ar chead pleanála maidir leis an bpóirse taobh amuigh den mhonarcha. Tá moill air sin. Táimid ag obair air agus ceapaimid go bhfuil bealach againn teacht timpeall ar na ceisteanna sin. Ceapaim gurb é sin an chuid ba mhó de mo chuid.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.