Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 21 October 2020

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Cúraimí an Choimisinéir Teanga agus Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) 2019: An Coimisinéir Teanga

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Cuirim míle fáilte roimh an gcoimisinéir. Déanaim comhghairdeas leis an gCathaoirleach ar a cheapachán.

Is ceann de na fadhbanna atá ann ná, cé gur féidir linn reachtaíocht a thabhairt isteach go deo, smaoiníonn an córas ar bhealaí éalaithe. Tá an-díomá orm le 17 mbliana leis an gcaoi go smaoinítear ar cén chaoi gan rudaí a chur i bhfeidhm. Luaigh an coimisinéir pleananna contae. Tá riail i nGaillimh go mbíonn ar eastáit in áiteanna ar nós an Spidéil 80% de na tithe a thabhairt do Ghaeilgeoirí. Nuair a dhéantar imscrúdú air sin ar an talamh, faightear amach go bhfuil breithiúnas an-aisteach a thabhairt ar cé is Gaeilgeoir iad. Tá daoine nach bhfuil ach cúpla focal Gaeilge acu agus nach labhraíonn í go hiondúil á gcur i gceartlár na Gaeltachta. Tá moladh déanta agam ag an Aire go leagfar síos i dtreoir ón Roinn go gcaithfidh caighdeán de réir an chórais Eorpaigh a bheith ag an té a bheadh cáilithe. Réiteodh sé sin an fhadhb i Ráth Chairn, mar shampla. B'fhéidir gur cheart é sin a scríobh san Acht.

Tá fadhbanna go leor ann mar tá bealaí éalaithe á lorg ag an gcóras an t-am ar fad. Nuair a luaigh an coimisinéir an Dublin Port Company, a dúirt gur phíosa ealaíne a chomhartha, rith sé liom go mb'fhéidir go raibh an chiall ag an bhfocal "ealaín" a bhíonn air i gConamara i gceist acu. Tugtar "messing" air i mBéarla. B'fhéidir gur ealaín den chineál sin a bhí i gceist. Is fánach an leithscéal é. Taispeánann sé an meon a fheictear an t-am ar fad. Déarfainn go dtagann an coimisinéir trasna air seo. Nuair a dhúntar doras amháin, aimsítear bealach éalaithe eile.

Tá dhá cheist agam maidir leis an mBille. Tá cinneadh déanta ag an Money Advice and Budgeting Service, MABS, tarraingt siar as Conamara. Tháinig sé ann in 2012. Is rud faoi leith é sin. Bheadh sé deacair é sin a chlúdach i gcaighdeán. Bheadh sé níos éasca a chlúdach i bplean. Ar cheart go mbeadh an bundlí, na hionstraim reachtúla, na caighdeáin agus deis pleananna a lorg i leith rudaí sonracha a fhágáil san Acht seachas na pleananna a bhaint as?

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.