Oireachtas Joint and Select Committees
Tuesday, 22 October 2019
Joint Standing Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Islands
Díolúine ó Staidéar na Gaeilge: Plé
Professor Pádraig Ó Duibhir:
Más féidir liom sampla a thabhairt, tá disléicse ar m'iníon féin. Tá sí ag obair léi agus críochnaithe leis an gcóras oideachais. Ag pointe amháin bhí sí ar an séú peircintíl le haghaidh an litrithe, rud a bhí an-deacracht aici leis. Bheadh sí i dteideal díolúine. D'fhéadfadh duine eile sa rang a bheith ar an séú peircintíl, b’fhéidir, don léitheoireacht nó duine eile a bheith ag an peircintíl céanna don chumas tuisceana. Mar sin tá catagóirí difriúla istigh. Má tá 10% lag ag an litriú, b’fhéidir go mbeidh an duine go maith ag rudaí eile ach ní gá do dhuine ach a bheith lag ag rud amháin. Mar sin ma tá 10% ag catagóirí difriúla, tá gach sans ann go mbeidh 12% nó 13% lag maidir le cumas ar leith eile.
Fiú amháin, maidir leis an gcur chuige sin, níl sé inmholta in aon chor. Tá rogha ann agus is féidir le duine teacht anuas go dtí go bhfuil an duine ag fáil cabhrach ach ar lá amháin má dhéanann an duine scrúdú litrithe nach bhfuil luaite, níl aon treoir do phríomhoidí cén slí ar cheart a úsáid. Má fhaigheann an duine níos lú ná 10% ar an scrúdú litrithe is féidir le tuismitheoir a rá, féach, tá mo pháiste lag ag an litriú, ba cheart go mbeadh díolúine aige nó aici. Tá an rud ar fad an-scaoilte agus ní bheadh an cur chuige sin inmholta ó thaobh tástála de.
Arís, nuair a smaoiním ar m'iníon féin, is tacaíocht leis an nGaeilge a bhí ag teastáil uaithi agus fuair sí cuid de sin agus d'éirigh go breá léi. Tá sé go breá domsa mar is dócha go bhfuil tuiscint agam ar na rudaí sin. Níor cheap mé láithreach nach mbeadh sí in ann é a dhéanamh. Bhí an tuiscint agam, agus ba bhreá an tuiscint a thabhairt do thuismitheoirí eile, fad is nach bhfuil sé ag brath ar an léitheoireacht, go bhfoghlaimeoidh sí an Fhraincis mar a d'fhoghlaim sí ag an meánscoil. Thuig mé gurb é an rud is tábhachtaí ná go mbeadh go leor deiseanna aici an rud a chloisteáil agus teacht i dteagmháil leis an teanga seachas a bheith ag rá leabhar a léamh nó leabhar oibre a dhéanamh agus beidh sí go breá. Is dúshlán do mhúinteoirí agus don churaclam, seachas a rá an Ghaeilge nó teanga eile a chur as an áireamh.
No comments