Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 12 February 2019

Joint Standing Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Islands

An Ghaeilge sa Chóras Oideachais: Díospóireacht

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Tá mé ag ceapadh gurb é an finné an t-aon duine sa tír a ghlacann leis sin - ó a bheith ag plé le daoine atá cáilithe mar mhúinteoirí níl bealach ar bith go bhféadfadh siad dul isteach i nGaelscoil agus a saolta a chaitheamh trí mheán na Gaeilge. Níl aon réiteach ar fhadhb mura n-aithnítear an fhadhb. Seo an fhadhb leis seo an t-am uilig. Tá mé ag dul timpeall i gciorcal mar níl an Roinn Oideachais agus Scileanna ag déileáil leis.

Is cuimhin liom múinteoir bunscoile san ardchathair anseo a bhí mar phríomhoide ar scoil lán-Ghaelach. Bhí fadhb aige mar bhí painéal ann agus bhí liosta mór daoine ar an bpainéal agus nuair a bhí sí ag glaoch orthu, ní raibh siad in ann comhrá a choinneáil léi i nGaeilge. Is cuimhin liomsa dul chuig an iarAire, Mary O'Rourke, agus taispéanann sé sin chomh fada siar agus atá sé, agus dúirt mé léi gur seafóid é seo agus d'iarr mé uirthi cén fáth nach raibh painéal faoi leith nó cáilíocht faoi leith le bheith réalaíoch faoin gceist seo. Mar a dúirt mé, séard a chaithfeadh na múinteoirí a rá ná in ainm Dé gan cur isteach ar an scoil seo mar ní raibh siad in ann a ghnó a dhéanamh trí Ghaeilge leis an té a bhí ag iarraidh iad a chur faoi agallamh. Tá sé píosa fada ó a bhí an t-iarAire ina hAire. Más buan mo chuimhne,sa straitéis 20 bliain don Ghaeilge, thug muid faoin gceist seo ag tá sé sin ann ó 2010 agus níl tada déanta faoi. Ní déarfaidh mé níos mó ná sin mar creidim go bhfuil mo phointe déanta go soiléir agus tá súil agam go bpléifidh an ceist seo nuair a bheidh cruinniú príobháideach ann agus nuair a bheidh muid ag réiteach tuarascála ar an gceist seo.

Rachaidh mé chuig an dara rud gur mhaith liom ceist a chur faoi. Bhíodh córas ann ó thaobhscoláirí Galltachta a chur go dtí an Ghaeltacht. Bhí córas iontrála faoi leith bunaithe ar scéim labhairt na Gaeilge. Éinne nach raibh ag teacht faoi scéim labhairt na Gaeilge, ní raibh siad san iomaíocht ó thaobh áiteanna sna coláistí oiliúna le daoine nach raibh scéim labhairt na Gaeilge faighte acu. An bhfuil aon bhaint le deireadh a chur le scéim labhairt na Gaeilge le laghdú ar líon na ndaltaí ón nGaeltacht atá ag dul go dtí na coláistí oiliúna?

Tá mo thríú ceist don Roinn Oideachais agus Scileanna. An bhfuil polasaí ag an Roinn go gcaithfear chuile ábhar oide ar bhonn riachtanach ar a laghad seimeastar amháin a chaitheamh sa Ghaeltacht agus go n-íocfadh an Roinn Oideachais agus Scileanna as sin? De réir mar a thuigim, nuair a fhaigheann duine Erasmus agus na cúrsaí seo, íoctar duine le dul.

An bhfuil sé i gceist na liúntais Gaeilge, Gaeltachta agus oileáin a thabhairt ar ais?

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.