Dr. Rosemary Day:

Táimid ag déanamh aighneacht chomh maith mar gur bhraitheamar go pearsanta mar Ghaeilgeoirí nach raibh dóthain Gaeilge ar na haerthonnta ach ní rabhamar in ann é a chruthú. Chuireamar romhainn é sin a chruthú agus tá sé cruthaithe againn anois faoi dhó. Tá rudaí ag teacht as an taighde a dhéanamh an dara huair a thugann dóchas beag dúinn. Toisc an phoiblíocht a tháinig i ndiaidh an chéad tuairisc a fhoilsiú, tá gach aon stáisiún anois ag caint ar an nGaeilge a chur ar a sceideal. Tá siad ag déanamh iarrachta agus tá siad sásta muid a fhreagairt, rud nach raibh fíor sa chéad áit. Is é an léamh atá againn air ná go gciallaíonn sé sin nach raibh na stáisiúin leisciúil nó naimhdeach ó thaobh na Gaeilge, ach nár cuireadh aon cheist fúithi orthu le beagnach 30 bliain. Nuair a eisíodh na ceadúnais an chéad lá in 1988, bhí naoi stáisiún ar an aer. Bhí siad ag déanamh iarrachta níos fearr ag an am. Tá sé fós sna conarthaí atá acu go ngeallann siad céard a dhéanfaidh siad ó thaobh na Gaeilge de, ach nuair nach raibh éinne ag teacht ar ais chucu agus ag cur ceist faoin easpa Gaeilge ar an raidió nó ag rá gur b'fhearr leo níos mó nó gur maith an rud é Gaeilge a chloisteáil ar na haerthonnta, d'fhág siad go Raidió na Gaeltachta agus leithéidí Raidió na Life é. Dar linn, níl sé sin sách maith. Ceann de na moltaí a bhí againn agus a phléamar an uair dheireanach a bhíomar os comhair an choiste ná moladh a bhí ag an Teachta Peadar Tóibín faoi Acht nua a chumadh.

Moladh eile a bhí ag an gcoiste dúinn a bhíomar thar a bheith sásta leis ná go mbunófar stáisiún nua Gaeilge a bheadh dírithe ar an óige. Ó shin, bhíomar ag caint le go leor daoine mar gheall air sin, ní mar thaighde ach ag caint faoi mar smaoineamh. Gabhaim buíochas leis an Ollamh Máirín Nic Eoin ó Dhroim Conrach. Chuir sí os ár gcomhair, agus bhí an ceart aici, go bhfuil an t-aos óg ag imeacht ón raidió agus ón teilifís go mór. Is dóigh linn go bhfuil an deis anois againn seanmheáin leithéidí an raidió a bhunú, ach go mbeadh sé níos mó ná sin. Bheadh an locus, an institiúid, nó an eagraíocht raidió ann agus, mar atá á dhéanamh ag gach aon stáisiún raidió agus teilifíse faoi láthair, go mbeadh sé ar an Idirlíon, ar Twitter, ar Snapchat nó ar pé rud a thiocfaidh i ndiaidh na rudaí sin, mar tá sé ag athrú ó bhliain go bliain. Bheadh treise agus neart ann dá mbunófar an stáisiún raidió go dleathach agus i gceart, leis an maoiniú a theastaíonn, chun guth na n-óg le cloisteáil. D'fhéadfaí tógáil air sin. Níl an raidió chun imeacht amach is amach, ach tá sé ag athrú. Tá an t-aos óg imithe cuid mhaith go stáisiúin cheoil ar nós iRadio agus Spin FM, mar a fheicimid, ach go hardáin eile chomh maith. Is gá dúinn a bheith airdeallach faoi sin chomh maith.

Táimid ag tógáil ar na moltaí agus ag caint le daoine mar gheall ar cad is féidir a bhaint amach, ach teastaíonn cabhair ó ceithre réimse. Ba chóir go mbeadh, más féidir in aon chóir, na baill, mar achtóirí, ag leasú an Achta nó ag dréachtú Acht nua. Ba chóir go mbeadh an rialtóir, Údarás Craolacháin na hÉireann - is ball mé den údarás sin - ag obair air. Tá an dréachtphlean don Ghaeilge le foilsiú againn roimh an Nollaig. Tá an dréacht agam anseo agus tá rudaí maithe ann. Mar a dúirt Dr. Walsh, tá pobal na Gaeilge tábhachtach maidir leis na stáisiúin. Mura bhfuil an t-éileamh ag teacht ón bpobal sin, ní fiú aon rud a chur ar fáil. Ba rud maith é dá mbeadh na ceithre réimse ag teacht le chéile ag áitimh agus ag iarraidh rud éigin fíormhaith a bhunú ar bhonn ceart, íoctha, agus Stáit, seachas ar bhonn deonach mar atá á dhéanamh go minic.