Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 4 December 2018

Joint Standing Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Islands

Craoltóireacht Raidió agus an Ghaeilge: Plé

4:00 pm

Dr. Rosemary Day:

Tosóidh mé agus gabhaim buíochas leis an gcoiste as an gcuireadh a thabhairt dúinn teacht ar ais. Níl ann nach seacht mí ó bhíomar os comhair an choiste roimhe seo. Dá bhrí sin níl mórán athraithe ar an gcaoi ar chuireamar romhainn an obair a dhéanamh nó an mhodheolaíocht nó ag an gcúlra, ach tá cúpla athrú beag dearfach ar mhaith linn a chur os comhair na baill. Tá súil agam go bhfuair an coiste trí leathanach uainn d’achoimre den mhéid atá le rá agam. Mura bhfuil sé ag an gcoiste, tá cóipeanna agam anseo maidir leo a dhéanfaidh an scéal níos éasca agus níos sciobtha.

Ó thaobh an taighde a rinneamar in 2017, bhí roinnt mhaith stáisiún nach raibh aon Ghaeilge á craoladh acu, ach nuair a chuamar ar ais chucu i mbliana, dúirt gach aon stáisiún go raibh roinnt Gaeilge á craoladh acu. Is toradh suntasach é sin, ní fheadar arb as a gcuid oibre féin nó ós rud é gur chuir an coiste cuireadh dúinn, ach tá daoine anois ar a n-airdeall maidir leis an nGaeilge agus tá feabhas éigin tagtha. Labhróidh Dr. Walsh níos mó faoi sin nuair a bheidh sé ag caint faoi na moltaí a eascraíonn as an obair a rinneamar. Táimid buíoch chomh maith do Chonradh na Gaeilge agus d'Ollscoil na hÉireann, Gaillimh, a thug €2,000 dúinn chun go rabhamar in ann cúntóir taighde a fhostú i mbliana. Bhí sé sin thar a bheith tábhachtach ó thaobh an obair a chur i gcrích.

Maidir le huaireanta craolta, ar an meán, tá trí huaire agus 12 nóiméad de ghnáth-aschur le fáil ar na stáisiúin uilig in Éirinn. Clúdaíonn sé sin RTÉ agus na cinn tráchtála neamhspleácha agus na cinn phobail. Nílimid ag breathnú ar leithéidí Raidió Rírá, Raidió na Life nó ar Raidió na Gaeltachta. Cé go bhfuil sé sin ábhairín níos mó ná mar a bhí, craoltar an chuid is mó de na cláir lasmuigh de na buaicamanna craolta, go háirithe na stáisiúin óige. Cé go molaimid go bhfuil an céatadán is mó Gaeilge á craobhscaoileadh acu sin, maidir le iRadio, ach go háirithe, craoltar iad sin ó 2 a.m. go dtí 6 a.m. Is dócha nach mbíonn an oiread sin de dhéagóirí ar chóir dóibh a bheith ag éisteacht le ceol ag an am sin. Glactar leis go mbíonn siad ina gcodladh. Nuair a thógtar iRadio as an meán, ciallaíonn sé sin go bhfuil níos lú againn. Cé go ndeirim arís go bhfuil na stáisiúin óige níos fearr ó thaobh na Gaeilge, tá na stáisiúin phobail san áireamh ansin freisin.

Tá Wired FM i mo choláiste féin chun tosaigh, agus Flirt FM ina bhfuil Dr. Walsh chun tosaigh freisin, comhtharlú mar a tharlaíonn sé.

Ó thaobh go leor de na cláir, áfach, ní cinn iad a dhéantar as an nua i gcás 12%. Tá stáisiún ar nós BEAT 102-103, Community Radio Youghal, Dundalk FM, Liffey Sound FM, Phoenix FM, Raidió Corca Baiscinn agus Ros FM, meascán iad siúd idir cinn phobail agus tráchtála a chraolann cláir a dhéantar in áiteanna eile. Beidh Dr. Walsh ag labhairt mar gheall air sin ó thaobh na moltaí de. Feictear dom nach bhfuil sé sin sách maith. Ba chóir go mbeadh pé clár a bheadh ag dul amach in aon teanga dhírithe ar na héisteoirí seachas gur gineadh é in áit éigin eile. Déanann formhór na stáisiún, caithfidh mé a rá, 50 as 57 díobh, a gcláir Ghaeilge nó dátheangacha iad féin, nó roinneann siad le stáisiúin atá gaolta leo. Tá go leor chains, mar a deirtear, anois ann, ar nós Spin Southwest agus Spin 103.8.

Mar a deirim, tá gach stáisiún ag maíomh anois go bhfuil Gaeilge acu, agus fáiltímid roimhe sin. Tá ceithre stáisiún tráchtála nach bhfuil aon chlár Gaeilge nó dátheangach acu. Níl acu ach na giotaí beaga sin na inserts seo a mhaireann 30 soicind nó nóiméad, agus is iad 98FM i mBaile Átha Cliath, C103 agus Cork's 96FM i gCorcaigh, agus ar ais go Baile Átha Cliath le Q102. Níl acu siúd ach giotaí beaga, trí nó ceithre bhabhta in aghaidh an lae, agus ciallaíonn sé sin go bhfuil easnamh mór ansin.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.