Peadar Tóibín (Meath West, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tuigim an frustrachas ag pointe amháin, i ndáiríre. Mar a dúirt mé, is é is luaithe é go bhfuilimid ag fanacht ó 2012 nó 2013 mar gheall ar na pleananna teanga, na bailte seirbhíse agus na rudaí agus an struchtúr sin. Táimid ag fanacht agus ag fanacht agus, mar a dúirt an Teachta Ó Cúiv, níl daoine earcaithe fós i go leor de na scéimeanna sin.

Mar gheall ar oiliúint múinteoirí, is é caighdeán na Gaeilge thart timpeall na tíre ceann de na fadhbanna is mó. Dar leis an Roinn féin, tá ceathrú de na múinteoirí atá ag teacht amach nach bhfuil cumas Gaeilge labhartha acu nó níl cumas Gaeilge a mhúineadh acu. Tá sé dochreidte go bhfuil ceathrú de na múinteoirí, na mic léinn atá ag teacht amach, bliain i ndiaidh bliana, gan an cumas acu é seo a dhéanamh.

Bhí mé ag caint le príomhoide i meánscoil sa Gaeltacht agus dúirt sé liomsa go raibh sé ag iarraidh múinteoir chun fisic agus ceimic a mhúineadh do na páistí. Dúirt sé go raibh sé cosúil le dune a rinne an Fhraincis le haghaidh na hardteistiméireachta a bheith ag múineadh na fisice, mar shampla, agus ag dul ar Duolingo chun a gcuid Fraincise a fheabhsú agus ansin seasamh os comhair páistí agus ag iarraidh é a mhúineadh i gceart. Ní bheadh siad in ann é sin a dhéanamh. Ní bheadh éinne in ann an teanga shonrach a bhaineann le rudaí teicniúla a mhúineadh i dteanga cosúil leis sin, go háirithe nuair nach bhfuil ach caighdeán na hardteistiméireachta amháin acu. Nuair a bhíonn na múinteoirí sa bhliain dheireanach mar mhac léinn le haghaidh múineadh sna bunscoileanna, ní dhéanann siad aon Ghaeilge ar chor ar bith sa bhliain sin.

Tá tagairt sa Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge do choláiste lán-Ghaeilge. Ba cheart go mbeadh sé ina sprioc againn mar thír go mbeadh daoine in ann a gcuid oideachas a dhéanamh i nGaeilge ar gach leibhéal. Bhí caint faoi choláiste thíos i mBaile Bhuirne a bheith mar choláiste lán-Ghaeilge. Tá an foirgneamh sin ina seasamh go huile is go hiomlán folamh anois. Níl aon choláiste lán-Ghaeilge ann, cé go raibh sé mar sprioc go mbeadh ceann ann. Tá coláiste ag Ollscoil na hÉireann, Gaillimh-----