Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 27 May 2014

Committee on Environment, Culture and the Gaeltacht: An Fochoiste um an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 agus Rudaí Gaolmhara

Breathnú ar Scéim Ghinearálta Bhille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) 2014: Díospóireacht

1:20 pm

Mr. Julian de Spáinn:

Bhuel, bheinn ag teacht go láidir leis an moladh atá agaibh le seisiúin speisialta a eagrú chun cúrsaí Fhoras na Gaeilge a phlé. Sílim go bhfuil sé scannalach ag muintir seo nach bhfuil fhios ag na daoine nach bhfuil le bheith maoinithe ó 1 Iúil ar aghaidh an mbeidh sin in ann cothrom na féinne a thabhairt do na fostaithe atá acu. Ach go háirithe i gcomhthéacs iomarcaíocht agus eile. Le roinnt mhaith blianta anuas táimid ceangailte le leibhéal na státseirbhíse nuair a thagann sé go dtí cúrsaí tuarastail bhuel ba chóir go mbeadh an rud ceanainn céanna i gceist mar sin má tá an stát ag iarraidh gearradh siar ar an mhaoiniú atá ar fáil agus tá siad ag iarraidh go bunúsach daoine ag dul a chur amach agus sílim gur chóir go mbeadh ar a laghad na scoruithe céanna ann ó thaobh cúrsaí iomarcaíochta . So go mbeadh siad ag aithint agus go mbeadh siad ag tabhairt cúitimh chuí do na fostaithe nach bhfuil ag leanúint ar aghaidh. Agus an rud a luaigh an Seanadóir ansin freisin an tuiscint a bhí againn chomh maith ag dul isteach sa chóras maoinithe nua ná go mbeadh deiseanna breise ann ó thaobh an réimse oibre atáimid le bheith i gceannas air amach anseo. Ach ag breathnú ar na figiúirí agus na rudaí a bhí luaite ag Foras na Gaeilge ar maidin, b’fhéidir go mbeidh cineáil mearbhail ort ó thaobh na figiúirí de ach caithfidh mé a rá bhí thart ar 73 duine fostaithe ag an 15 eagraíocht sin a ghlacann le raidió agus nach téann iad ach san áireamh. Tá thart at 73 duine fostaithe ag na heagraíochtaí eile i ndiaidh an athchóiriú seo ar fad atá siad ag caint air beidh 38 fostaithe chun an obair cheanainn céanna a dhéanamh.

Chomh maith leis sin tá siad ag iarraidh 13 a chur amach ar an mbóthair a bheith ag obair sa phobal ach ní bheidh ach 38 ag obair in áit go raibh 73. So tá laghafú dochreidte mór déanta ar an lion daoine atá fostaithe nó atá chun a bheith fostaithe amach anseo agus is soláthair foirne nach bhfuil sásúil do na ceanneagraíochtaí atá ag leanúint ar aghaidh agus a bheas ag tabhairt faoin obair seo ar fad. Agus mar a luaigh Kevin atá ag cruthú go leor leor deacrachtaí ó thaobh aon athrú tionscadal agus eile agus mar a shílimear i gcónaí ag an tús go mbeidh deiseanna ann do na daoine ins na heagraíochtaí nach mbeidh ag leanúint ar aghaidh. Níl cuma ar an scéal go mbeidh na deiseanna sin ann so mholfainn dul leis an moladh atá agaibh le cruinniú speisialta leis an gcás sin a phlé.

Maidir le cúrsaí scéimeanna agus eile agus sílim go raibh freagra cuimsitheach ansin ag Kevin so b’fhéidir just go ndéanfaidh mé tagairt don Bhreatain Bheag an rud a luaigh an Seanadóir Ó Clochartaigh ansin freisin. Ba chóir dúinn foghlaim ó muintir na Breataine Bige agus tá siadsan tar éis córas na scéimeanna a chaitheamh amach agus córas caighdeán a chur isteach agus sílim go bhfuil an córas sin déanann sé i bhfad níos mó céile agus bá chóir dúinn dul len a leithead. Ach caithfear breathnú ar cén slí a thugann siadsan faoin post an Choimisinéara Teanga mar shampla atá siad tar éis a chur ar bun sa Bhreatain Bheag. Tá siad tar éis i bhfad níos mó de chumhacht a thabhairt don Choimisinéir Teanga sa Bhreatain Bheag mar go n-aithníonn siad an tábhacht a bhaineann leis an bpost. Tá muid anseo ag iarraidh láidriú a dhéanamh ar Acht go bhfuil an Roinn ag iarraidh a lagú tá siad san tar éis cur leis an méid gur féidir déanamh ó thaobh na Breatainise de ann. Sampla amháin de sin ná mar shampla ná an Coimisinéir Teanga sa Bhreatain Bheag is féidir leo comhairle a chur ar fáil do gach Aire sa Bhreatain Bheag maidir le haon reachtaíocht atá siad ag cur le chéile agus is gá do pé Aire aird a thabhairt ar an gcomhairle sin ag teacht ón gCoimisinéir Teanga. So aithníonn siad san go bhfuil ról trasna an bhoird ag an gCoimisinéir Teanga ansin. An ról atá ann in Éirinn tá sé thar a bheith teoranta agus tá iarracht ar siúl chun é sin a dhéanamh níos laige fós. Agus an rud deireanach a dheirinse faoin 900 duine atá faoi threanáil faoi láthair ceann de na fadhbanna is mó a bhaineann le cúrsaí treanála agus daoine a oilliúint le Gaeilge, níl aon dualgas orthu an Ghaeilge sin a úsáid ina gcuid postanna ina dhiaidh sin chun seirbhísí a chur ar fáil don phobal. So ar mbealach áirithe is deas é go bhfuil siad ag cur cúrsaí treanála ar fáil ach mbun a bhfuil sé ceangailte le breis seirbhísí ní fiú é a dhéanamh. B’fhearr go mbeadh sé seo ceangailte go dlúth agus níos mó daoine faoi oiliúint chomh maith.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.