Mr. Kevin de Barra:

Tiocfaidh mise ar ais orthu sin. Tá roinnt mhaith ceisteanna ardaithe ansin agat a Sheanadóir. Ar an gcéad dul síos ó thaobh cúrsaí fostaíochta a luaigh tú ansin ó thaobh na hearnála deonaigh is mar sin de. Mar eagraíocht nach mbeidh ag dul chun cinn sa tréimhse seo tar éis an 30 de Mhí Meithimh ó Eanáir na bliana seo nuair a fógraíodh go mbeadh deireadh ag teacht leis an maoiniú tá go leor céimeanna glactha againn féin mar eagraíocht agus cuid mhaith acu sin tharla siad gan aon tacaíocht ó Fhoras na Gaeilge nó ón Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta. Mar shampla chuaigh muid tríd gach ceann de sna tionscadal atá faoin ár gcúraim i láthair na huaire agus bhí muid i mbun plé leis na ceanneagraíochtaí agus leis na heagraíochtaí eile maidir leo sin a aistriú. Tá cuid mhaith de na cúraimí sin aistrithe ag an bpointe seo ach tá deacracht ar leith ag baint leis ó thaobh na cuid atá le haistriú go na ceanneagraíochtaí mar nach fios do na ceanneagraíochtaí go fóil cén busiéad nó cén fhoireann a bheas acu ón 1 Iúil ar aghaidh. Is bac é sin dúinn agus tá muid ag caint ar tionscadail a asitriú.

Anuas ar sin ceann de na tionscadail is mó a bhíonn plé againn leis ná an tseirbhís digiteach Gaelport.com agus ar an drochuair cuireadh in iúl dúinn ó Fhoras na Gaeilge nach mbeadh siad sásta Gaelport a mhaoiniú amach anseo cuma cé bhí ina stiúir agus tá siad tar éis tarraingt ar sin ó shin. Chuir sé sin ana-bhac ar phlé idir muid agus ceanneagraíochtaí ar raibh spies acu sa tseirbhís ach fós tá muid anois ceithre seachtaine ón sprioc dháta agus níl a fhios ag na ceanneagraíochtaí cén bhuiséad a bheas acu, cén fhoireann a bheas acu, agus ní féidir linn a bheith ag caint ar tionscadal a aistriú nuair nach bhfuil fhios againn go mbeidh an scill nó an cumas nó an fhoireann ar fáil le haghaidh tabhairt futhu. So sin é is dóichí ceist na fostaíochta. Arís ónár dtaobh measaimid gurb é an rud is tábhachtaí do na heagraíochtaí nár éirigh leo ná go mbreathnófaí ar na tacaíochtaí chuí a chur ar fáil do na heagraíochtaí sin.

Luaigh tú ansin tábhacht na scéimeanna teanga agus go bhfuil an córas sin chomh lofa sin go smior is go bhféadfadh é a chaith sna traipisí agus a admháil nach bhfuil sé á chur i bhfeidhm mar is ceart. Is dóichí agus muid ag breathnú ar an plé ar fad a bhí ar maidin, measann muid go mbeadh sé cineáilín fánach againn a bheith ag argóint idir arc heart do na scéimeanna a bheith trí bliana nó cúig bliana nó seacht mbliana má tá na scéimeanna sin chomh lochtach is nach fiú iad a chur i bhfeidhm. Bheinn-se agus bheadh an Comhdháil ag moladh mar a lua muid sa ráiteas a thosaigh ansin, go bhfuil bealaí ann chun an córas scéimeanna sin a fhorbairt ach caithfimid a admháil mar thus phointe gurb é spiorad an Achta ná breis seirbhísí a chur ar fáil trí Ghaeilge agus go bhfeictear dúinn go bhfuil leor leor samplaí Na Coimisinéirí Ioncam, An Roinn Oideachais agus Scilleanna atá ag iarraidh cúlú a dhéanamh ar na dualgais reachtúla atá acu. Tá sé luaite sa dara scéim teanga atá ag na Coimisinéirí Ioncam go bhfuil siad féin go bhfuil siad ag cúlú ó chuid mhaith de na céad gealltanais ach tá foclaíocht ar nó chomh fada is a ligeann do achmhainní, chomh fada agus atá achmhainní ar fáil, go dtí go mbeidh achmhainní ar fáil chuige agus rudaí den chineáil sin á sníomh isteach sna scéimeanna rud a chiallaíonn go bhfuil bealach ealaithe ag na comhlachtaí poiblí sin agus nach bhfuil an dualgas céanna orthu. Gabhfaidh an Coimisinéir Teanga i mbun monatóireachta agus a luaithe agus a bhfuil rud éigin ráite atá nasctha le achmhainní ní gá don chomhlacht poiblí sin a chur i gcrích agus is dóigh gurb é an bunús ansin ná go mba cheart go mbeadh na rudaí seo bunaithe ar chearta teanga in áit a bheith bunaithe ar ghealltanais na gcomhlachtaí poiblí.

Rud eile a lua muid ná go mba cheart go mbeadh na cineáileacha seirbhísí céanna ar fail ó chomhlachtaí poiblí atá chomhcosúil. Ceann de na deacrachtaí is mó a fheictear dúinn ó thaobh na scéimeanna teanga ná go bhfuil sé fíor fíor-dheacair ag an gnáthdhuine iad a thuiscint. Ní thuigeann an gnáthdhuine ag dul isteach san Oifig Mótarchánach i nGaillimh nó Oifig Mótarchánach i Longfort a bhfuil a cead acu an gnó sin a iarraidh trí Ghaeilge nó nach bhfuil. Mar gheall go mbriatheann siad go hiomlán ar córas na scéimeanna agus sin rud ar ghá dúinn dul i ngleic leis go mbeidh a fhios ag an bpobal i gcoitinne céard iad na seirbhísí atá ar fáil dóibh ó chomhlachtaí poiblí trí Ghaeilge agus chuige sin tá muide ag moladh mara bhfuil an t-iarChoimisinéir Teanga go ndéanfar aicmiú ar na comhlachtaí poiblí iad siúd atá ag cur seirbhísí níos mó ar fáil don phobal gur orthu sin is mó a bheadh an dualgas.

Anuas ar sin, tá an aicmiú sin pléite againn ach feictear dúinn freisin gur chear an tairiscint gníomhach mar atá luaite i gCeanada gur gá dúinn dul i ngleic leis sin. Ní féidir linn a bheith ag teach tag cruinnithe den chineáil seo ag rá ó bhí cáipéis ann ach ní raibh éileamh ar bith air. Mura bhfuil fhios ag pobal na Gaeilge go bhfuil cáipéisí nó go bhfuil seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge cén chaoi sa diabhal a bhfuil siad ceapatha na seirbhísí sin a éileamh agus sin ceann de na bun-deacrachtaí.

Ceist eile atá ná maidir leis na seirbhísí tá comhlachtaí poiblí ag tairmligean a ndualgais amach go dtí gníomhairí eile agus níl na dualgais reachtúla ó thaobh Acht na dTeangacha Oifigiúla ag leanúint na seirbhísí. Luaigh Julian níos túisce Dublin Bikes tá neart samplaí eile agus caithfimid a bheith cinnte go bhfuil na rialacháin sin go reachtúil istigh san Acht Teanga agus nach féidir tairmligean a dhéanamh ar dhualgais ar leith gan an dualgas reachtúil a bheith ag leanúint na seirbhíse sin.